Την Μεγάλη Πέμπτη αναβιώνονται στην Εκκλησία μας, τα γεγονότα της τελευταίας ημέρας της ζωής του Ιησού Χριστού στη Γη.
Κατά τη Μεγάλη Πέμπτη του Πάσχα επιτελούμε ανάμνηση:
1. Της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου.
2. Του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παραδόσεως σ’ εμάς υπό του Κυρίου του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας.
3. Της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του.
4. Της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα.
Έστησαν τα τριάκοντα αργύρια
Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, πριν ν’ αρχίσει το δείπνο ο Ιησούς σηκώνεται από το τραπέζι, αφήνει κάτω τα ιμάτιά του, βάζει νερό στο νιπτήρα και τα κάνει όλα μόνος Του, πλένοντας τα πόδια των Μαθητών Του. Με τον τρόπο αυτό θέλει να δείξει σ’ όλους ότι δεν πρέπει να επιζητούμε τα πρωτεία. Μετά τη νίψη των ποδιών λέγει: «όποιος θέλει να είναι πρώτος, να είναι τελευταίος απ’ όλους».
Πρώτα πήγε στον Ιούδα και μετά στο Πέτρο, ο οποίος ήταν ο πιο ορμητικός απ’ όλους και στην αρχή σταματάει το Διδάσκαλο, αλλά ύστερα όταν τον έλεγξε, υποχωρεί με τη καρδιά του. Αφού έπλυνε τα πόδια όλων, πήρε τα ιμάτιά Του και ξανά κάθισε.
Άρχισε κατόπιν να τους νουθετεί να αγαπούν ο ένας τον άλλον και να μη επιζητούν το ποιος θα είναι πρώτος. Στη συνέχεια τους μίλησε για την προδοσία και επειδή θορυβήθηκαν, στρέφεται με ήρεμο τρόπο στον Ιωάννη και τον υπέδειξε.
Κατόπιν πήρε ψωμί στα χέρια Του και είπε: «Λάβετε φάγετε». Το ίδιο έκανε και με το ποτήρι του κρασιού λέγοντας: «Πιέστε απ’ αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα Μου, της νέας Συμφωνίας. Αυτό να κάνετε για να Με θυμάστε». Μετά από αυτή τη στιγμή ο Ιούδας, μόλις έφαγε τον άρτο έφυγε και συμφώνησε με τους αρχιερείς να τους Τον παραδώσει.
Μετά το δείπνο πήγαν όλοι στο όρος των Ελαιών…
…όπου ο Χριστός τους δίδαξε τα ανήκουστα και τελευταία μαθήματα και αρχίζει να λυπάται και να ανυπομονεί. Αναχωρεί μόνος Του και, γονατίζοντας, προσεύχεται εκτενώς. Από την πολλή αγωνία γίνεται ο ιδρώτας Του σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη. Μόλις συμπληρώνει την εναγώνια εκείνη προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο και αφού χαιρετάει και φιλάει πονηρά το δάσκαλό Του, Τον παραδίδει.
Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και τον φέρνουν δέσμιο στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Οι μαθητές σκορπίζονται και ο θερμότερος των άλλων ο Πέτρος τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή και αρνείται και αυτός ότι είναι μαθητής Του.
Εν τω μεταξύ ο θείος διδάσκαλος παρουσιάζεται μπροστά στο παράνομο συνέδριο, εξετάζεται για τους μαθητές και τη διδασκαλία Του, εξορκίζεται στο Θεό για να πει εάν Αυτός είναι πράγματι ο Χριστός και αφού είπε την αλήθεια, κρίνεται ως ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε.
Από ‘κει και πέρα τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χτυπάνε, τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, ως το πρωί.
Στον Εσπερινό της ημέρας έχουμε την Σταύρωση του Θεανθρώπου. Διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια που περιγράφουν τα Άγια Πάθη.
Μετά το 5ο Ευαγγέλιο, βγαίνει ο Εσταυρωμένος όπου ψάλλεται το εξής:
Σήμερον κρεμᾶται ἐπί ξύλου,
ὁ ἐν ὕδασι τήν γῆν κρεμάσας.
Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται,
ὁ τῶν ἀγγέλων βασιλεύς.
Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται,
ὁ περιβάλλων τόν οὐρανόν ἐν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο,
ὁ ἐν Ἰορδάνη ἐλευθερώσας τόν Ἀδάμ.
Ἤλοις προσηλώθη, ὁ νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας.
Λόγχη ἐκεντήθη, ὁ υἱός τῆς Παρθένου.
Προσκυνοῦμεν σου τά Πάθη, Χριστέ.
Δεῖξον ἠμίν καί τήν ἔνδοξόν σου Ἀνάστασιν.
Μετάφραση:
«Σήμερα κρεμάται πάνω στο ξύλο (του Σταυρού) Εκείνος που πάνω στα νερά κρέμασε τη γη. Στεφάνι από αγκάθια φοράει στο κεφάλι ο Βασιλιάς των Αγγέλων. Ντύνεται με ψεύτικη βασιλική χλαμύδα, Αυτός που ντύνει με σύννεφα τον ουρανό, Δέχτηκε ράπισμα Εκείνος που (με το βάπτισμά Του) στον Ιορδάνη ελευθέρωσε τον Αδάμ (το ανθρώπινο γένος). Με καρφιά καρφώθηκε ο Νυμφίος της Εκκλησίας. Με λόγχη τρυπήθηκε ο υιός της Παρθένου. Προσκυνούμε τα Πάθη Σου, Χριστέ. Δείξε μας και την ένδοξη Ανάστασή Σου».
12 Ευαγγέλια
Διαβάζονται περικοπές κυρίως από τα κατά Ιωάννη και κατά Ματθαίον. Περιλαμβάνουν:
- Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του… «Αγαπάτε Αλλήλους».
- Ο τελευταίος αποχαιρετισμός.
- Προσευχή του Ιησού.
- Προδοσία του από τον Ιούδα.
- Σύλληψη του Ιησού.
- «Από τον Άννα στον Καϊάφα».
- Δίκη του Ιησού από τους αρχιερείς.
- Άρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»).
- Ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο. Προσπάθεια να απολύση τον Κύριον, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί.
- «Βαραβάν ή Χριστόν»;
- Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του».
- Ο Ιούδας μεταμεληθείς επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στο Κορβανά (Ταμείο του Ναού).
- Απαγχονισμός Ιούδα.
- Πορεία προς τον Γολγοθά.
- Σταύρωση του Ιησού.
- Αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού.
- Οι δύο ληστές. Μεταμέλεια του ενός, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών.
- Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθείας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει.
- Ταφή του Ιησού και Σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’.
Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν Δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον· φεῦγε ἀκόραστον ψυχήν, τὴν διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι.