Σήμερα θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα ψυχολογικό πείραμα που αποτελεί σημείο αναφοράς κι έγινε σε δυο φάσεις με 20 χρόνια απόσταση μεταξύ τους! Τι πείραμα να είναι αυτό άραγε;
Το πείραμα το ξεκίνησε το 1960 ο ψυχολόγος Walter Mischel και συμμετείχε μια τάξη νηπιαγωγείου! Για να δούμε την υπόθεση του. Η διαδικασία ήταν η εξής: άφηναν το κάθε παιδί μόνο του για λίγη ώρα μέσα σε ένα δωμάτιο, έχοντας τοποθετήσει μπροστά του ένα πιάτο με ένα μπισκότο, λέγοντάς του: «Μπορείς να φας το μπισκότο αμέσως ή να περιμένεις να επιστρέψω. Αν όταν επιστρέψω δεν το έχεις φάει ακόμη, θα σου δώσω άλλο ένα».
Σε αυτήν τη φάση του πειράματος οι επιστήμονες ενδιαφέρονταν για τη συμπεριφορά του κάθε παιδιού. Μετά από 20 χρόνια συνέκριναν την επαγγελματική εξέλιξη και την οικογενειακή κατάσταση των παιδιών που είχαν περιμένει τον υπεύθυνο-κάτι που εκείνη την ώρα τους είχε προκαλέσει απογοήτευση-προκειμένου να πάρουν κάτι περισσότερο και την πορεία εκείνων που είχαν φάει αμέσως το μπισκότο. Το συμπέρασμα ήταν ότι τα πρώτα έπαιρναν μεγαλύτερο μισθό από τα δεύτερα και ήταν περισσότερο επιτυχημένα στην προσωπική κι επαγγελματική τους ζωή.
Η ικανότητα λοιπόν, κάποιου να αντιστέκεται στην άμεση ευχαρίστηση προκειμένου να λάβει αργότερα μια μεγαλύτερη ικανοποίηση αποδεικνύεται ότι αποφέρει καρπούς σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά να προσδιορίζουν πρώτα τις ανάγκες τους κι ύστερα να αποφασίζουν αν θα τις ικανοποιήσουν άμεσα ή θα αναβάλουν την ικανοποίησή τους για αργότερα.
Επίσης, το πείραμα μπορεί να αποκτήσει άλλη ερμηνεία: τα παιδιά που έχουν την υπομονή να περιμένουν, ίσως μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον ενηλίκων που διακρίνεται από συνέπεια! Τα παιδιά που βιάζονται να φάνε την καραμέλα είναι ίσως παιδιά που έχουν μάθει ότι οι «μεγάλοι» είναι αναξιόπιστοι! Πιθανώς λοιπόν, το χαρακτηριστικό που έκανε τα «υπομονετικά» παιδιά να είναι πιο επιτυχημένα αργότερα, ήταν το αξιόπιστο περιβάλλον που μεγάλωσαν και όχι μια μεγαλύτερη ικανότητα να καθυστερούν την ικανοποίηση. Με βάση τα παραπάνω, φαίνεται ότι μια ακόμη σημαντική ιδιότητα του σωστού γονιού: η αξιοπιστία. Είναι σημαντικό, εκτός από το να είμαστε δοτικοί και στοργικοί, να κρατάμε μια αξιόπιστη στάση απέναντι στα παιδιά μας, για να τους εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη τόσο απέναντι στον κόσμο των ενηλίκων όσο και προς τον εαυτό τους.
Καλό είναι να θυμάστε ότι όταν ένα παιδί θυμώνει ή φέρνεται ιδιότροπα , δε σημαίνει ότι δεν μας αγαπάει. Είναι μια γλώσσα με την οποία εκφράζει μια ανάγκη που δεν έχει ικανοποιηθεί. Εμείς ως γονείς, μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά μας να διαχειρίζονται την αναμονή και την απογοήτευση και επίσης να διαχωρίζουν την ανάγκη από την επιθυμία και την ευχαρίστηση.
Τέλος, τα παιδιά είναι όντα που εξελίσσονται διαρκώς, άρα εξελίσσονται και οι ανάγκες τους. Για να ξέρουμε ποιες είναι οι ανάγκες και ικανότητες του παιδιού, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα στάδια της ψυχολογικής ανάπτυξης. Με αυτόν τον τρόπο δε θα ζητάμε από ένα παιδί πράγματα για τα οποία δεν είναι έτοιμο να ανταποκριθεί.
Ανταπόκριση στις ανάγκες δε σημαίνει να του κάνουμε όλα τα χατίρια! Ούτε να είμαστε πάντα διαθέσιμοι για οτιδήποτε ζητήσει! Σημαίνει όμως να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τις ανάγκες του, να τις αποδεχόμαστε, να του λέμε συχνά πώς τις καταλαβαίνουμε και να τις ικανοποιούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όταν δεν έρχονται σε σύγκρουση με τις δικές μας ζωτικές ανάγκες. Μη διστάζετε να εξηγείτε στο παιδί σας ότι δεν μπορείτε να κάνετε αυτό που ζητάει τώρα, αλλά αργότερα. Μη λέτε ένα ξερό όχι….