Στα πλαίσια του 7ου εργαστηρίου δεξιοτήτων με τίτλο ” Τοπικά προϊόντα των Πατρών” του πρώτου κύκλου εργαστηρίων δεξιοτήτων με τη θεματική ενότητα “Φροντίζω το περιβάλλον: Παγκόσμια και Τοπική Πολιτιστική Κληρονομιά” με τίτλο “Ψηλαφώντας την ιστορία της Πάτρας“ και του πολιτιστικού προγράμματος ” Πάτρα, μια πόλη με μακραίωνη ιστορία” σε συνεργασία με το τμήμα πολιτιστικών θεμάτων ΔΙ.ΠΕ. Αχαΐας
πραγματοποιήσαμε την Τρίτη 5 Δεκεμβρίου εκπαιδευτική επίσκεψη στη Βίλα Κόλλα του σταφιδεμπόρου Μιχαήλ Κόλλα (1828), στο campus του Πανεπιστημίου Πατρών (Κουκούλι).
Το κτίριο συνδυάζει την ιστορία και την ανάπτυξη της μαύρης σταφίδας από την Αχαΐα στα λιμάνια της Ευρώπης, αντανακλώντας τον παντοπικό χαρακτήρα τόσο του προϊόντος όσο και των κοινωνικών, πολιτισμικών και εμπορικών δικτύων στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Σκοπός της επίσκεψης μας ήταν η συμμετοχή μας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με αφορμή το Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2023 σε συνδιοργάνωση με το Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό την αιγίδα και υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού,
Στο Φεστιβάλ Πριμαρόλια επισκεφθήκαμε την έκθεση σύγχρονης τέχνης και την ιστορική έκθεση και δόθηκε στα παιδιά η ευκαιρία μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα:
- Να γνωρίσουν την ιστορία των Πριμαρολίων και της Πάτρας μέσα από την ξενάγηση σε ένα ιστορικό κτίριο που για πρώτη φορά είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν.
- Να γνωρίσουν το καλλιτεχνικό έργο σύγχρονων καλλιτεχνών που έχουν εμπνευστεί από την ιστορία της Πάτρας και της Αχαΐας και την φημισμένη σταφίδα.
- Να δημιουργήσουν το δικό τους μοναδικό εικαστικό έργο!
Στην επίσκεψη περιλήφθηκε ειδικά προσαρμοσμένη ξενάγηση για τους μαθητές στην Βίλα Κόλλα από την κα. Σόφη Μουτάφη και δημιουργικό εργαστήριο, ενώ ο κάθε μαθητής στο τέλος δημιούργησε με την τεχνική του κολάζ και της ζωγραφικής το δικό του έργο.
Λίγα λόγια για το Φεστιβάλ “Παντοπικότητες/Glocalities”
Κατά τον 19ο αιώνα, από λιμάνια της Πελοποννήσου, όπως της Πάτρας και του Αιγίου, έφευγαν το φθινόπωρο τα Πριμαρόλια, τα πρώτα καράβια φορτωμένα με τη νέα σοδειά και την καλύτερη ποιότητα κορινθιακής – μαύρης σταφίδας. Αναχωρώντας μέσα σε μουσικές και γιορτές για τα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης (Λονδίνο, Λίβερπουλ, Τεργέστη, Μασσαλία, Άμστερνταμ, Αμβούργο, Οδησσός), έφερναν κατά την επιστροφή τους «πλούτο και πολιτισμό από την Εσπερίαν», χρηματοδοτώντας σημαντικά το μετεπαναστατικό νεοσύστατο ελληνικό κράτος και παίζοντας ιδιαίτερο ρόλο στη νεότερη ιστορία της χώρας.
Η θεματική του φετινού φεστιβάλ “Παντοπικότητες/Glocalities” είναι ένας γλωσσικός συνδυασμός του τοπικού και του παγκόσμιου, τονίζοντας την φύση των πριμαρολίων αλλά και τον πολιτισμικό και ιστορικό χαρακτήρα της μαύρης σταφίδας.
Το φεστιβάλ αποκωδικοποιεί τους κώδικες της μαύρης σταφίδας, εξερευνώντας την νεότερη ιστορία της πόλης παρουσιάζοντας μια σειρά εκδηλώσεων και δράσεων: έκθεση σύγχρονης τέχνης, πολυμεσική ιστορική έκθεση, εργαστήρια, εκδηλώσεις λόγου, roundtables για την τέχνη, την ιστορική έρευνα και τον ψηφιακό πολιτισμό και συναυλίες.
Πολυμεσική ιστορική έκθεση
«Αποκωδικοποιώντας την ιστορία της μαύρης σταφίδας»
Αρχικά, η κα. Σόφη Μουτάφη μας ξενάγησε με θαυμάσιο τρόπο στην πολυμεσική ιστορική έκθεση «Αποκωδικοποιώντας την ιστορία της μαύρης σταφίδας» όπου παρουσιαζόταν με δημιουργικό τρόπο μεγάλο μέρος του ερευνητικού έργου του οργανισμού Πριμαρόλια με αρχειακό υλικό, έγγραφα και αντικείμενα που σχετίζονται με την ιστορία της μαύρης σταφίδας, εκκινώντας έτσι μία σύγχρονη κίνηση διαφύλαξης και ανάδειξης της συλλογικής μνήμης της Πάτρας και της Αχαΐας περί της πολιτιστικής κληρονομιάς της μαύρης σταφίδας από τον 19ο και 20ο αιώνα.
Προφορική Ιστορία για τη μαύρη σταφίδα
Με πολυμεσικό τρόπο οι μαθητές μέσα από μία αφηγηματική διαδρομή συνεντεύξεων με ανθρώπους από τις περιοχές καλλιέργειας μαύρης σταφίδας και από τα βιώματά τους ήρθαν σε επαφή με τα ιστορικά γεγονότα.
Η προφορική ιστορία είναι μια ιστορία που:
Paul Thompson, Φωνές από το παρελθόν – Προφορική Ιστορία, 2002, 53.
– δομείται γύρω από τους ανθρώπους,
– ζωντανεύει την ίδια την ιστορία και διευρύνει τον ορίζοντά της,
– φέρνει την ιστορία μέσα στην κοινότητα και τη βγάζει έξω από αυτήν,
– προσφέρει μια αμφισβήτηση των κοινών τόπων της ιστορίας,
– είναι ένα μέσο ριζικής μεταμόρφωσης της κοινωνικής σημασίας της ιστορίας,
Η Προφορική Ιστορία είναι μια πολύπλευρη προσέγγιση του παρελθόντος με διεπιστημονικό και συνεργατικό τρόπο. Στο επίκεντρό αυτής της ερευνητικής πρακτικής βρίσκεται η συνέντευξη με τους πρωταγωνιστές του παρελθόντος. Πρόκειται για μια “ιστορία από τα κάτω” που συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό και τον εξανθρωπισμό της Ιστορίας και διαμορφώνει μια ιστορική γνώση και κρίση αναγνωρίζοντας την πολυμορφία των ανθρώπινων εμπειριών. Η προφορική Ιστορία δεν καταγράφει απλώς τις βιωμένες εμπειρίες ανθρώπων για να γεφυρώσει κενά στη γραπτή Ιστορία, αλλά συμβάλλει επίσης σε μια πληρέστερη κατανόηση του ιστορικού γίγνεσθαι μέσα από τις ερμηνείες των ίδιων των αφηγητών, όπως επισημαίνει η Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, πρόεδρος της Ένωσης Προφορικής Ιστορίας, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Μπορείτε πατώντας εδώ να τις ακούσετε κι εσείς!
Συνταγές από το ντουλάπι της ιστορίας…
Διεθνής έκθεση σύγχρονης τέχνης
Η σημαντική πρωτότυπη διεθνής έκθεση σύγχρονης τέχνης ‘εις απάντησιν της επιστολής σας’ (ISAXO), ‘ο καιρός είναι ευνοϊκός’ (ACEUK) φιλοξενεί πέντε σύγχρονους καλλιτέχνες από την Ελλάδα και την Αγγλία: Susan Collins, Αντώνης Βολανάκης, Ηλέκτρα Μάιπα, Κώστας Μπασάνος, Λιλή Χασιώτη, δημιουργούν νέα πρωτότυπα έργα. Με αφετηρία πρωτότυπο αρχειακό υλικό της εποχής, αποκαλύπτεται μια «μυστική γλώσσα» επικοινωνίας: οι κώδικες της μαύρης σταφίδας. Οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες εμπνέονται και δημιουργούν πρωτότυπα έργα σύγχρονης τέχνης με αφορμή τον συνδυασμό των δύο φράσεων (από πραγματικά αρχεία) δημιουργεί ένα νέο επιμελητικό μήνυμα, μία λανθάνουσα μνήμη, κρυμμένη τόσο καλά.
«MANILA HOTEL CO», του Κώστα Μπασάνου
Το πρώτο έργο που συναντήσαμε είναι το εκτυφλωτικό «MANILA HOTEL CO», του Κώστα Μπασάνου. Μια σφραγίδα στο διεθνές Bentley’s Code του 1909 αποτελεί την έμπνευση αυτής της από φως νέον εγκατάστασης, μιας κωδικοποίησης που χαρακτηρίζει τον χώρο και αλλάζει το δυνητικό της βίλας.
“YIKSA LOVE” του Αντώνη Βολανάκη
Συνεχίσαμε με ανεβαίνοντας την ξύλινη σκάλα στον πρώτο όροφο. Συναντήσαμε το έργο του Αντώνη Βολανάκη. Η λέξη αγάπη, η λέξη γυναίκα, που βρίσκονται μέσα στο Bentley’s Code του 20ου αιώνα; Στο έργο «YIKSA LOVE (γυναίκα αγάπη)» μια in situ εγκατάσταση, δοκιμάζονται διαχρονικά ζητήματα γάμου στον 20ο αιώνα, αυτοδιάθεσης, συνάντησης, εγγύτητας, δικαιωμάτων.
Susan Collins «Current II»
Σε ένα άλλο δωμάτιο είδαμε το έργο της Αγγλίδας Susan Collins «Current II» που συνεργάζεται με τον οργανισμό Πριμαρόλια για δεύτερη φορά, παρουσιάζοντας ένα τηλεματικό έργο-ψηφιακό τοπίο˙ – μια υποβρύχια κάμερα στέλνει σε πραγματικό χρόνο φωτογραφικές απεικονίσεις εντός και εκτός νερού, επηρεαζόμενη από την παλίρροια και την άμπωτη. Το τοπίο που δημιουργείται σταδιακά στον χώρο της έκθεσης είναι μια εν εξελίξει απεικόνιση μιας θαλασσογραφίας από pixel και χρόνο, προσεγγίζοντας μέσα από την τέχνη των νέων μέσων την τοπιογραφία άλλων αιώνων όπως ο William Turner.
Παρακολουθώντας και συμμετέχοντας σε αυτό το εργαστήριο ιστορίας και τέχνης, οι μαθητές μπήκαν στον μοναδικό κόσμο της ιστορίας της πόλης των Πατρών, μέσα από μια δημιουργική ματιά.
Ευχαριστούμε πολύ την κα. Μουτάφη για τη φιλοξενία που μας παρείχε στον χώρο όπως και για την υπέροχη ξενάγηση. Τέλος, ευχαριστούμε πολύ για τις νόστιμες κι υγιεινές σταφίδες “Βοστίτσα” που μας δωρίσατε!