Το 7ο εργαστήριο δεξιοτήτων με τίτλο ” Τοπικά προϊόντα των Πατρών” εκπονείται στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματος ” Πάτρα, μια πόλη με μακραίωνη ιστορία” σε συνεργασία με το τμήμα πολιτιστικών θεμάτων ΔΙ.ΠΕ. Αχαΐας και του πρώτου κύκλου εργαστηρίων δεξιοτήτων με τη θεματική ενότητα “Φροντίζω το περιβάλλον: Παγκόσμια και Τοπική Πολιτιστική Κληρονομιά” με τίτλο “Ψηλαφώντας την ιστορία της Πάτρας“.
Η πόλη της Πάτρας είναι ένας ευλογημένος τόπος. Τα τοπικά προϊόντα της για τα οποία είναι γνωστή στην Ελλάδα αλλά και έξω από τα σύνορα της πατρίδας μας είναι ιδιαίτερα και εκλεκτά! Ας τα γνωρίσουμε!
Μαυροδάφνη
Πρόκειται για έγχρωμη ελληνική ποικιλία οινοποιίας που καλλιεργείται κυρίως γύρω από την περιοχή της Πάτρας. Από την ποικιλία αυτή, μόνη της ή σε συνοινοποίηση μέχρι 49% με την ποικιλία Κορινθιακή μαύρη, παράγεται ο ερυθρός γλυκός οίνος Ονομασίας Προέλευσης Ελεγχόμενης (Ο.Π.Ε.) “Μαυροδάφνη Πατρών”. Πήρε το όνομά της από τον Γουσταύο Κλάους, «πατέρα» της ιστορικής οινοποιίας Achaia Clauss, προς τιμήν της μελαχρινής Δάφνης.
Μπορείτε να δείτε την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε στο οινοποιείο της Achaia Clauss που βρίσκεται στο Πετρωτό, την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2023.
Παράγονται τουλάχιστον 34 τέτοιοι οίνοι ΠΟΠ (ΟΠΕ) από 25 τουλάχιστον οινοπαραγωγούς. Ο φλοιός είναι κυανομελανού χρώματος, με επιδερμίδα χονδρή και ανθεκτική και η σάρκα είναι άχρωμη και χυμώδης. Η Μαυροδάφνη συμμετέχει όμως και στην παραγωγή ξηρών οίνων όπου αναμειγνύεται κυρίως, με Cabernet Sauvignon, Αγιωργίτικο και Ρεφόσκο.
Τεντούρα
Η Τεντούρα είναι το παραδοσιακό ηδύποτο της Πάτρας. Σύμφωνα με την παράδοση η προέλευση της ανάγεται στον 15ο αιώνα, την εποχή της Ενετοκρατίας. Η ονομασία της προέρχεται από το λατινικό “tinctura” που σημαίνει βάμμα, εκχύλισμα. Οι παλιοί Πατρινοί ονόμαζαν την τεντούρα και «μοσχοβολήθρα» επειδή είχε έντονο άρωμα και την έπιναν συνήθως σαν χωνευτικό λικέρ. Πίνεται σκέτη ή με πάγο.
Κατασκευάζεται από απόσταγµα κανέλας και γαρύφαλλου. Η Τεντούρα χρησιµοποιείται σε ανάµιξη µε άλλα ποτά, για να αρωµατίσει τον καφέ, τα γλυκά και τα φαγητά. Στην Πάτρα σήμερα όλες οι οινοποιίες κατασκευάζουν τεντούρα και η καθεμία με τη δική της ξεχωριστή γεύση.
Έχει χρώμα βαθύ καφετί, το οποίο, όπως και τα αρώματά του, οφείλεται στην χρήση εκχυλίσματος διάφορων μπαχαρικών (κανέλας, γαρίφαλου, μοσχοκάρυδου) και άλλων αρωματικών υλών (φύλλων και καρπών νεραντζιού, κίτρου), ανάλογα με την κάθε εταιρεία.
Σταφίδα
Η μαύρη σταφίδα είναι χυμώδες φρούτο που καλλιεργείται στη Βόρεια Πελοπόννησο και στα Ιόνια Νησιά και θεωρείται μοναδικό προϊόν για την εμφάνισή του, τη γλυκύτητα και την περιεκτικότητά του σε ενέργεια. Είναι ένα θαυμάσιο φυσικό προϊόν, γνωστό για την αποτελεσματικότητά του από αρχαιοτάτων χρόνων, με υψηλή διατροφική αξία, βιταμίνες και ανόργανα άλατα.
Η Αχαΐα από τον 19ο αιώνα ακόμα αποτελούσε οικονομική περιοχή με εξωστρεφή προσανατολισμό και συνέδεσε τις τύχες της με την ευρωπαϊκή αγορά, μέσω της καλλιέργειας και της εξαγωγής σταφίδας. Η «μαύρη σταφίδα» Αχαΐας και η «βοστίτσα» Αιγιαλείας αποτελούν τις πιο γνωστές ποικιλίες.
Η ζήτησή της σταφίδας στην Ευρωπαϊκή αγορά ήταν μεγάλη και η αγροτική παραγωγή των Πατρών και της ενδοχώρας προσδέθηκε στη συγκυρία αυτή. Τα λιμάνια του Λονδίνου, Λίβερπουλ, Μασσαλίας, Τεργέστης, Άμστερνταμ και Οδησσού ήσαν ο προορισμός των πλοίων που έφευγαν φορτωμένα με σταφίδα από τα λιμάνια των Πατρών, Κατακόλου, Καλαμάτας και Ζακύνθου.
Τι είναι τα Πριμαρόλια;
Τα πρώτα καράβια με την νέα σοδειά και την καλύτερη ποιότητα σταφίδας, τα περίφημα Πριμαρόλια, αναχωρούσαν μέσα σε γιορτές και μουσικές για τα λιμάνια και τις αγορές της Ευρώπης που περίμεναν το πολύτιμο προϊόν. Λίβερπουλ, Λονδίνο, Τεργέστη, Μασσαλία, Άμστερνταμ, Αμβούργο, Οδησσός. Τα λιμάνια της μαύρης σταφίδας υποδέχονταν τον θησαυρό της Ελλάδας, σε ένα άτυπο δίκτυο των θαλάσσιων δρόμων της μαύρης κορινθιακής σταφίδας.
Επιστρέφοντας έφερναν πλούτον και πολιτισμόν από την Εσπερίαν, χρηματοδοτώντας κατά μεγάλο ποσοστό το νεοσύστατο μετεπαναστατικό ελληνικό κράτος, τις υποδομές του, τα λιμάνια και τις πόλεις του, την ευημερία και το μέλλον των κατοίκων.
Πολύ νωρίς η Πάτρα έγινε το κατεξοχήν εξαγωγικό κέντρο της σταφίδας που παραγόταν σε 66 συνολικά σταφιδοπαραγωγικά κέντρα της Αχαΐας και των γειτονικών περιοχών Ήλιδας και Αιγίου, της Αιτωλοακαρνανίας και της Μεσσηνίας, ενώ ο ρόλος του λιμανιού του Κατακόλου και του Αιγίου ήταν συμπληρωματικός.
Μπορείτε για περισσότερες πληροφορίες να διαβάσετε το άρθρο: Η Πάτρα ως κέντρο εμπορίου σταφίδας – Η σταφιδική κρίση στην Πελοπόννησο.
Μία αφηγηματική διαδρομή μέσα από τα βιώματα των ανθρώπων. Mια εν εξελίξει συλλογή συνεντεύξεων με ανθρώπους από τις περιοχές καλλιέργειας μαύρης σταφίδας. Πατήστε εδώ για να τις ακούσετε!
Οι Δρόμοι της μαύρης σταφίδας
Ας ακολουθήσουμε τους Δρόμους της μαύρης σταφίδας, από την Πελοπόννησο στην Ευρώπη και τον κόσμο, από την αρχαιότητα έως σήμερα, έως αύριο. Το ταξίδι μας με το σύγχρονο Πριμαρόλι του πολιτισμού ξεκινά!
Ελαιόλαδο
Το λάδι της ελιάς αποτελεί τη βάση της Μεσογειακής διατροφής και ένα από τα βασικότερα προϊόντα της Αχαΐας.
Τα λιπαρά του οξέα και τα φυσικά του αντιοξειδωτικά έχουν ποικίλα οφέλη για την υγεία και συντελούν στη μακροζωία. Στην Αχαΐα η ελαιοπαραγωγή αποτελεί μακρά ιστορική παράδοση με τους μικρούς παραγωγούς να πρωταγωνιστούν.
Το ελαιόλαδο πωλείται τόσο τυποποιημένο όσο και χύμα ανάλογα με τον παραγωγό. Η ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως είναι η «κουτσουρελιά» ή «πατρινή» και λιγότερο η «κορωνέικη». Επίσης παράγονται και κυκλοφορούν στο εμπόριο βρώσιμες ελιές κυρίως τσακιστές.
Λουκούμια Πάτρας
Tο λουκούμι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αχαϊκής παράδοσης. Το μοναδικό αυτό γλυκό παρασκευάζεται από αγνά υλικά, έχει ιδιαίτερο άρωμα και χαρακτηριστική βελούδινη υφή.
Στην Πάτρα, το λουκούµι έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία. Ήδη από το 1850 στην περιοχή ανθούσαν εργαστήρια λουκουµιών και το προϊόν κατακτά επάξια τη θέση τοπικής σπεσιαλιτέ. Όχι τυχαία άλλωστε, η Πάτρα γίνεται η πύλη του λουκουµιού προς το ∆υτικό Κόσµο, καθώς ένας Άγγλος περιηγητής του 19ου αιώνα, που περνά από την Πάτρα, το µεταφέρει στην πατρίδα του και από εκεί σε όλο τον κόσµο.
Αναψυκτικά Λούξ
Η παραγωγή των αναψυκτικών Λούξ ξεκίνησε το 1950 από τον Παναγιώτης Μαρλαφέκα σε μια μικρή βιοτεχνία αναψυκτικών στην Πάτρα.
Tο 1950, ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας, ιδρυτής της επιχείρησης, δημιούργησε μία μικρή βιοτεχνία στην οδό Παντοκράτορος στην Παλαιά Πόλης της Πάτρας. Το 1972: δημιουργείται ένα καινούργιο εργοστάσιο εξοπλίζεται με σύγχρονα μηχανήματα της εποχής εκείνης , προκειμένου να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή ποιότητα για τα αναψυκτικά Λουξ, που τώρα πια είχαν αποκτήσει και μια καινούργια ταυτότητα (με νερό Κεφαλόβρυσου).
Η επιχείρηση αρχίζει να εξαπλώνεται και σήμερα διαθέτει τρεις ιδιόκτητες υπερσύγχρονες μονάδες: Η πρώτη είναι στην περιοχή Κεφαλόβρυσο όπου γίνεται η παραγωγή των προϊόντων της, η δεύτερη είναι το κέντρο διανομής της που βρίσκεται στην περιοχή Σαραβάλι και η 3η μονάδα βρίσκεται στο Αίγιο.
Eξαγωγές πραγματοποιούνται στη Γερμανία, Καναδά, ΗΠΑ, Ιταλία, Αυστραλία, Κύπρο, Κίνα, Αγγλία, Ισραήλ, Μάλτα, Παναμά, Ελβετία, Ρουμανία, Κορέα, Αλβανία, Κατάρ.