Σ’ έναν συνοριακό σταθμό του Αντώνη Σαμαράκη

«Ο λογοτέχνης είναι η φωνή εκείνων, που δεν έχουν φωνή»

Αντ. Σαμαράκης

Σήμερα στο μάθημα της γλώσσας της Στ δημοτικού διαβάσαμε από το Ανθολόγιο το απόσπασμα από το ομότιτλο διήγημα “Σ’ έναν συνοριακό σταθμό” από τη συλλογή «Ζητείται ελπίς» του Αντώνη Σαμαράκη.

Υπόθεση βιβλίου-Περίληψη

Η ιστορία αφορά την παιδική ηλικία ενός σιδηροδρομικού, την επιμονή του ως μαθητή να το σκάει από το σχολείο και να βρίσκεται στον, γοητευτικό γι’ αυτόν, χώρο του σιδηροδρομικού σταθμού, όπου παρατηρεί τα τρένα και τους ταξιδιώτες, καθώς  και το όνειρό του να γίνει σταθμάρχης στην Αθήνα.
Οι συνεχείς απουσίες του δεν του επιτρέπουν να ολοκληρώσει το σχολείο, όμως παρ’ όλα αυτά καταφέρνει να γίνει σταθμάρχης και να εργαστεί στον αγαπημένο του χώρο.
Ως συνταξιούχος επιθυμεί να γράψει ένα βιβλίο με θέμα τις εμπειρίες του ως σιδηροδρομικού και αναφέρει το σχέδιό του σε έναν φίλο του δάσκαλο. Ο δάσκαλος τού προτείνει έναν τίτλο για το βιβλίο, τον οποίον ο σιδηροδρομικός βρίσκει «μακρύ σα σιδερόδρομο». Το κείμενο τελειώνει με τους δύο φίλους σε μια ταβέρνα να τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους.

Η ιστορία όμως δεν σταματά στην συζήτηση του σιδηροδρομικού με τον φίλο του σχετικά με το βιβλίο που θα ήθελε να γράψει, αλλά συνεχίζεται με την αναφορά σε ένα περιστατικό από τις παρελθοντικές εμπειρίες του: την συνάντησή του με έναν ταξιδιώτη σε κάποιον συνοριακό σταθμό, ο οποίος λίγο πριν τη διάβαση των συνόρων, αποβιβάζεται από το τρένο. 
Η συζήτηση του σιδηροδρομικού με τον ταξιδιώτη αποκαλύπτει τους λόγους για τους οποίους ο τελευταίος δεν συνέχισε το ταξίδι με το τρένο: πρόκειται για έναν άνθρωπο που ζούσε μια ζωή γεμάτη συμβιβασμούς και αποτυχίες. Η ελπίδα του για μια καλύτερη ζωή σε κάποιον άλλο τόπο ήταν το μόνο που του έμενε, αλλά ο φόβος ότι θα αποτύγχανε και εκεί  τον οδήγησε να μην πραγματοποιήσει ποτέ ένα ανάλογο ταξίδι.

Ακούστε το ηχητικό βιβλίο

«Ο ποιητής Αντώνης Σαμαράκης δεν έπαψε ποτέ να ονειρεύεται, όπως ακριβώς ένα παιδί, έναν μελλοντικό κόσμο όπου τα ανθρώπινα πλάσματα θα ζουν εν αρμονία και εν ειρήνη. Μακάρι το όνειρό του να πραγματοποιηθεί κάποια μέρα …»

Ζακ Λανγκ

Λίγα λόγια για τον Αντώνη Σαμαράκη

Ο Αντώνης Σαμαράκης (Αθήνα, 16 Αυγούστου 1919 – Πύλος Μεσσηνίας, 8 Αυγούστου 2003) ήταν Έλληνας πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς, το έργο του οποίου είναι διεθνούς αναγνώρισης. Το έργο του, διηγήματα και μυθιστορήματα, είναι εμπνευσμένο από τα καθημερινά κοινωνικά προβλήματα και διακρίνεται για την ανθρωπιά του. Ο Σαμαράκης πρωτοστατεί στις προσπάθειες για τη σωτηρία των παιδιών του πλανήτη μας και δίκαια έχει ανακηρυχτεί ο «πρώτος Έλληνας πρεσβευτής καλής θέλησης της Unicef για τα παιδιά του κόσμου». Έργα του: Ζητείται ελπίς, Σήμα κινδύνου, Αρνούμαι, Το λάθος, Το διαβατήριο.

Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ πατώντας εδώ την εκπομπή του 1982 από τη σειρά ντοκιμαντέρ “ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ”, των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη, όπου ο Αντώνης Σαμαράκης αυτοβιογραφείται και μιλά για τη ζωή και το έργο του.

Παρουσίαση κειμένου

Σ' ένα συνοριακό σταθμό from Dimitra Mylonaki

Επεξεργασία κειμένου

1. Αν ήσασταν σεναριογράφοι διαβάζοντας τον τίτλο του κειμένου τι πλοκή θα είχε το σενάριό σας;
2. Ποιες ερωτήσεις θα θέλατε να κάνετε στον σιδηροδρομικό, για να μάθετε γιατί διάλεξε αυτό το επάγγελμα;  
3. Μιλήστε για κάποιο στόχο που είχατε βάλει. Πώς καταφέρατε να τον πραγματοποιήσετε; Αν όχι, τι έφταιξε; Πώς νιώσατε στην κάθε περίπτωση;
4. Αν έπρεπε να φτιάξετε μια αφίσα γι’ αυτό το διήγημα, τι θα ζωγραφίζατε; Ζωγραφίστε την και βάλτε από κάτω έναν τίτλο.
5. Πώς θα χαρακτηρίζατε το παιδί «που είχε μανία με τα τρένα»; Να βρείτε τις αντίστοιχες φράσεις του κειμένου.

Αποτύπωση μίας σκηνής που μας άρεσε…

Οι μαθητές ζωγράφισαν μία σκηνή από την παράγραφο του κειμένου που περιγράφει την κίνηση στο σταθμό και τους κίνησε το ενδιαφέρον… Για να δούμε τι καλό μας έφτιαξαν!

Εξαιρετικά! Μπράβο παιδιά!!

Η θέση του πρωταγωνιστή

Μέσα από τη διερευνητική και συνεργατική διαδικασία εντοπίζουμε τα βασικά στοιχεία του περιεχομένου που αφορούν το κεντρικό πρόσωπο/πρωταγωνιστή και συμπυκνώνονται στο εξής σχήμα: προβλήματα του ήρωα – αναζήτηση διεξόδου – αποτέλεσμα.

Εκφραστικοί τρόποι του συγγραφέα

• Ύφος: απλό και λιτό
• Γλώσσα: καθημερινή – λαϊκές εκφράσεις (π.χ. παραμάσχαλα, του τις έβρεχε, το βιολί του)
• Έντονες εικόνες, απόδοση κατάλληλης ατμόσφαιρας με κινηματογραφική μαεστρία
• Εστίαση «κάμερας» στους ταξιδιώτες – κοντινά πλάνα στα πρόσωπα
• Παρουσίαση ιστορίας μέσω αφήγησης σε τρίτο πρόσωπο, που αρχίζει με αναδρομές στο παρελθόν.
• Ανωνυμία προσώπων
• Αοριστία χωροχρονικού πλαισίου: διάσταση διαχρονικότητας και παγκοσμιότητας.

Ταινία μικρού μήκους

Βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα του Αντώνη Σαμαράκη, που περιλαμβάνεται στη συλλογή «Ζητείται ελπίς» είναι η ταινία μικρού μήκους της Νάνσυ Σπετσιώτη.

Συντελεστές Σενάριο – Σκηνοθεσία:Νάνσυ Σπετσιώτη Διεύθυνση Φωτογραφίας : Άρις Σταύρου Ήχος : Νίκος Μπουγιούκος Μοντάζ : Γιάννης Παρασκευόπουλος Παραγωγός : Δημήτρης Γαλανόπουλος Διεύθυνση παραγωγής : Βιργινία Αρτοποιού Μουσική : Μάριος Στρόφαλης Σκηνικά / Κοστούμια : Μιχάλης Σδούγκος Διανομή : Γιώργος Παπαδημητράκης, Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Δημήτρης Τζουμάκης Παραγωγή : Δημήτρης Γαλανόπουλος/ Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου