Βρίσκομαστε στο ξεκίνημα της Α τάξης του δημοτικού σχολείου και είναι πολύ σημαντικό να αναπτυχθεί σωστά η λειτουργική λαβή του μολυβιού από τους μαθητές. Η ανώριμη λαβή μολυβιού επηρεάζει:
- την ποιότητα του γραφικού χαρακτήρα,
- την ταχύτητα εκτέλεσης της γραπτής εργασίας και
- την αντοχή του παιδιού κατά τη γραφοκινητική δραστηριότητα.
Στη συνέχεια, μπορείτε να δείτε μία αναλυτική εικόνα που παρουσιάζει τα πρότυπα σύλληψης μολυβιού.
Οι μαθητές που παρουσιάζουν ανώριμη λαβή συνήθως:
- Δεν έχουν εκπαιδευτεί σωστά στον τρόπο σύλληψης του μολυβιού.
- Δεν έχουν αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες λεπτής κινητικότητας στα χέρια.
- Αντιμετωπίζουν αισθητηριακές δυσκολίες.
Η πιο συνηθισμένη λαβή είναι η δυναμική τριποδική και αναπτύσσεται στην ηλικία των 4-6,5 περίπου. Οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει διάφορα είδη λαβών που χρησιμοποιούνται από τους μαθητές. Για πολλά χρόνια υποστηρίζονταν ότι για να μπορέσει το παιδί να χειριστεί σωστά το μολύβι και να σχηματίσει ευανάγνωστα γράμματα πρέπει να αναπτύξει την δυναμική τριποδική λαβή (Schneck & Amundson, 2013. Ziviani & Wallen, 2006).
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν, όμως, ότι υπάρχει ποικιλία εναλλακτικών, αποδεκτών και επαρκών λαβών. Πέρα, λοιπόν, από την δυναμική τριποδική είναι η πλευρική τριποδική, η δυναμική τετραποδική και η πλευρική τετραποδική, κατά την οποία παρατηρείται και μια ελαφριά κάμψη του καρπού (Schneck & Amundson, 2013. Ziviani & Wallen, 2006). Και τα δυο είδη τετραποδικής λαβής έχουν αποδειχθεί λειτουργικά και ώριμα πρότυπα σύλληψης προσφέροντας σταθερότητα και επιτρέποντας τον έλεγχο της κίνησης των δαχτύλων (Schneck & Amundson. Ziviani & Wallen, 2006).
Για το κράτημα του μολυβιού συνεργάζονται τρία δάκτυλα, ο αντίχειρας, ο δείκτης και το μεσαίο δάκτυλο. Το μεσαίο δάκτυλο μπαίνει κάτω από το μολύβι, σαν μαξιλαράκι, και τα άλλα δύο κρατούν τις δύο πλευρές του μολυβιού χωρίς να σκεπάζει το ένα δάκτυλο το άλλο.
Στην εικόνα αυτή τονίζεται και κάτι ακόμη σημαντικό, το πώς στηρίζεται το χέρι που γράφει πάνω στο θρανίο. Μια τέτοια στήριξη του χεριού προϋποθέτει αρκετή προσπάθεια εκ μέρους του παιδιού καθώς θα πρέπει να μάθει να λυγίζει τον καρπό του και να κρατά το χέρι την ώρα που γράφει κάτω από τη γραμμή και όχι δίπλα ή πολύ χειρότερα από πάνω.
Μια ακόμη κατατοπιστική φωτογραφία που δείχνει και τη θέση των τριών δακτύλων γύρω από το μολύβι, πώς στηρίζεται το χέρι στο θρανίο όταν γράφει και πώς λυγίζει ο καρπός αλλά και πού ακουμπά το μολύβι στο πάνω μέρος, στη διχάλα που δημιουργεί η παλάμη μας ανάμεσα στον αντίχειρα και στο δείκτη. Παρατηρήστε ότι στην κατάσταση αυτή και όπως είναι λυγισμένα τα δάκτυλα χωράει ανάμεσά τους μια μικρή σφαίρα, όπως τονίζουν διάφοροι ειδικοί…
Τεχνικές βελτίωσης της λαβής του μολυβιού
Αρχικά, σας παρουσιάζω ένα δοκιμασμένο και αρκετά αποτελεσματικό κολπάκι. Όπως βλέπετε παρακάτω στη φωτογραφία με το χέρι μου, δίνουμε στο παιδί να κρατήσει ένα διπλωμένο χαρτάκι και του λέμε να το κρατήσει με τα δύο μικρά δαχτυλάκια. Στη συνέχεια, του δίνουμε το μολύβι και έτσι χωρίς πολύ κόπο το παιδί πιάνει το μολύβι με τα υπόλοιπα τρία ελεύθερα δαχτυλάκια!!!
Ακολουθούν και άλλες ενδιαφέρουσες τεχνικές!!
Συμβουλές για ωραία….γράμματα!!!
1. Όταν γράφει το παιδί μας φροντίζουμε το κάθισμα και το τραπέζι να του επιτρέπουν να πατάει καλά τα πόδια του στο δάπεδο.
2. Προσοχή και στη θέση της πλάτης και του κεφαλιού. Όχι στο υπερβολικό σκύψιμο που ζημιώνει και τη σπονδυλική στήλη και τα μάτια. Η άνετη θέση της πλάτης βοηθάει και στην αποφυγή της κόπωσης.
3. Δείτε επίσης πώς τοποθετούμε το τετράδιο όταν γράφουμε, λιγάκι λοξά. Η κλίση του τετραδίου είναι φυσικά διαφορετική για δεξιόχειρες και διαφορετική για αριστερόχειρες. Αυτή η κλίση του τετραδίου διευκολύνει και το λύγισμα του καρπού ενώ όταν το τετράδιο στέκεται κάθετα ο καρπός ζορίζεται υπερβολικά για να βρει τη σωστή θέση.
4. Το άλλο χέρι που δεν χρησιμοποιείται κατά τη γραφή πρέπει να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι ώστε να μη στραβώνει η σπονδυλική στήλη και να μη σκεπάζει το γραπτό με τρόπο που ο φωτισμός να μειώνεται. Το φως την ώρα που γράφουμε πρέπει να πέφτει με τέτοιο τρόπο που να μην προκαλεί το χέρι μας σκιά στο σημείο που γράφουμε.
Βιβλιογραφικές πηγές:
- Schneck, C. M. & Amundson, S. J. (2013). Prewriting and Handwriting Skills. In J. Case-Smith & J.C. O’Brien (Eds.), Occupational Therapy for Children (6th ed.) USA: Elsevier, 425-450.
- Ziviani, J., & Wallen, M. (2006). The development of graphomotor skills. In A. Handerson & C. Pehoski (2od ed.), Hand Function in the Child: Foundations for remediation. USA: Mobsdy Elsevier, 217-238.
- https://paidagogiko.gr/blog/tropos-syllipsis-tou-molyvioy
- http://prwtakia.blogspot.com/2012/10/blog-post_8.html?m=1
- https://www.altalena.gr/
- Θεραπαίζοντας: Κέντρο ειδικών θεραπειών