Τα Θεοφάνεια είναι µεγάλη ετήσια εορτή της ανάµνησης της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταµό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Εορτάζεται στις 6 Ιανουαρίου και είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαηµέρου (εορτών των Χριστουγέννων).
Το όνοµα προκύπτει από την φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας που συνέβη σύµφωνα µε τρεις σχετικές ευαγγελικές περικοπές. Η εορτή των Θεοφανείων λέγεται επίσης και Επιφάνια και Φώτα (ή Εορτή των Φώτων).
Η µεγάλη σηµασία της εορτής φαίνεται από το πλήθος των εθίµων και των τοπικών παραδόσεων σε κάθε περιοχή της πατρίδας µας. Κοινή παντού είναι η συνήθεια της κατάδυσης του Τιµίου Σταυρού.
Για να γνωρίσουμε καλύτερα τα γεγονότα…
Όταν ήρθε ο καιρός για να ξεκινήσει ο Χριστός µας το κοσµοσωτήριο έργο Του, ήταν τριάντα ετών. Μέχρι τότε ο Ιησούς ζούσε µαζί µε τη µητέρα Του, και την οικογένεια του Ιωσήφ, «υποτασσόµενος σ’ αυτούς» όπως µας λέει η Αγία Γραφή.
Την εποχή εκείνη ο Ιωάννης κήρυττε τον ερχοµό της Βασιλείας του Θεού και διαλαλούσε πως είχε φτάσει ο αναµενόµενος Μεσσίας, ο οποίος θα έφερνε τη λύτρωση στους ανθρώπους. Πλήθη λαού συνέρρεαν κοντά του για να ακούσουν τη διδαχή του και µετανοηµένοι για τις αµαρτίες τους να βαπτιστούν στα νερά του Ιορδάνη ποταµού.
Μια µέρα λοιπόν µέσα στο πλήθος ξεχώρισε ο άγιος Βαπτιστής τον ίδιο τον Χριστό. Δεν Τον είχε δει ποτέ του έως τη στιγµή εκείνη, όµως ο Θεός πληροφόρησε την καρδιά του για το ποιος ήταν αυτός που ερχόταν να βαπτιστεί. Ο Ιωάννης µε δέος αντίκρισε Αυτόν που αιώνες τώρα περίµενε το ταλαιπωρηµένο ανθρώπινο γένος κι όταν ο Χριστός έφτασε µπροστά του ζητώντας του να Τον βαπτίσει εκείνος αρνήθηκε: “Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα κι εσύ έρχεσαι σ’ εµένα”; “Ας τα αφήσουµε αυτά τώρα -του απάντησε ο Ιησούς- γιατί πρέπει να εκπληρώσουµε και οι δυο µας ακριβώς το σχέδιο του Θεού”.
Τα λόγια του Ιησού έκαµψαν την ευσεβή αντίσταση του Ιωάννη που τελικά βάπτισε τον ίδιο τον Κύριό του. Τότε άνοιξαν οι ουρανοί και το Άγιο Πνεύµα µε τη µορφή περιστεριού ήρθε και στάθηκε πάνω από το Χριστό. Αµέσως µια ουράνια φωνή ακούστηκε: “Αυτός είναι ο Υιός µου ο αγαπητός. Σ’ Αυτόν εγώ ευαρεστούµαι”. Ήταν ο Θεός Πατέρας, ο οποίος θέλησε µε την ίδια Του τη φωνή να «συστήσει» τον Υιό Του σε όλη την ανθρωπότητα και να «κηρύξει» την έναρξη του λυτρωτικού έργου του Ιησού.
Ο Τριαδικός Θεός φανερώθηκε εκεί, στον ποταµό Ιορδάνη, και έγινε ξανά αντιληπτός από τις αισθήσεις των ανθρώπων. Ο Θεός Πατέρας ακούσθηκε µε τη φωνή Του, ο Θεός Υιός ήταν εκεί, µέσα στα αγιασµένα νερά του Ιορδάνη και ο Θεός Άγιο Πνεύµα επιβεβαίωνε µε την παρουσία Του την αλήθεια της ουράνιας φωνής. Για πρώτη φορά µετά τη φυγή των ανθρώπων από τον Παράδεισο, ο Θεός φανερωνόταν ξανά σ’ αυτούς!
Όταν βαπτιζόταν ο Χριστός άνοιξαν οι ουρανοί και το Άγιο Πνεύμα στάθηκε πάνω Του. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι: « και στη δική μας βάπτιση ο Χριστός στέλνει το Άγιο Πνεύμα το οποίο μας καλεί στην ουράνια πατρίδα. Και δε μας καλεί έτσι απλά, αλλά με την πιο μεγάλη τιμή. Διότι δε μας έκανε αγγέλους και αρχαγγέλους, αλλά μας ανέδειξε υιούς του Θεού».
Ο Χριστός βαπτίσθηκε στον Ιορδάνη για να επαναφέρει τον άνθρωπο μέσα στον Παράδεισο από όπου είχε διωχθεί με την παρακοή του. Η επαναφορά μας αυτή στην Βασιλεία του Θεού γίνεται με το άγιο Βάπτισμα.
Απολυτίκιο Αγ. Θεοφανείων
Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γὰρ Γεννήτορος ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητὸν σε Υἱὸν ὀνομάζουσα· καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανεὶς Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ τὸν κόσμον φωτίσας δόξα σοι.
Ερμηνεία της εικόνας της βάπτισης
- Στο κέντρο της εικόνας ζωγραφίζεται ο Ιορδάνης ποταμός με γρήγορο ρεύμα και από τις δύο μεριές του πανύψηλοι βράχοι. Τα νερά φαίνονται σαν να μην αγγίζουν το σώμα του Χριστού.
- Στο κέντρο της εικόνας πάλι αλλά ψηλά υπάρχει το ημικύκλιο που συμβολίζει τους ουρανούς. Πολλές φορές υπάρχει το χέρι του Θεού – Πατέρα που ευλογεί. Από το ημικύκλιο ξεκινάνε φωτεινές ακτίνες που πάνε προς το μέρος του Χριστού.
- Ο Χριστός βρίσκεται μέσα στον ποταμό γυμνός, όπως ο Αδάμ, και έτσι αποδίδει στην ανθρωπότητα το ένδοξο παραδεισιακό ένδυμα. Ο Χριστός ευλογεί με το ένα η με τα δύο χέρια το νερό. Κάτω από τα πόδια του βρίσκονται οι δράκοντες τους οποίους πατά.
- Μέσα στις ακτίνες διακρίνεται το περιστέρι, Άγιο Πνεύμα.
- Στη μία άκρη βρίσκεται ο Ιωάννης ο Πρόδρομος σε ευλαβική στάση και έχει το ένα του χέρι πάνω στο κεφάλι του Χριστού και το άλλο σε στάση δεήσεως. Πίσω από τον Ιωάννη βρίσκεται μια αξίνα ανάμεσα στα κλαδιά ενός δέντρου.
- Απέναντι από τον Ιωάννη υπάρχουν δύο ή τρεις άγγελοι σε στάση ευλάβειας, έτοιμοι να δεχτούν τον Κύριο, κρατώντας πανιά. πηγή
Μέσα από βίντεο της εκπομπής “Αληθινά Σενάρια” της ΕΤ3 (3-1-2013) ταξιδεύουμε σε εκείνα τα μέρη που έζησε και βαπτίστηκε ο Κύριος μας
Χρόνια πολλά σε όλους και καλή φώτιση!!!!
Αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε και την παρακάτω ανάρτηση.