Η Είσοδος του Ναού της Γεννήσεως του Χριστού στη Βηθλεέμ, γίνεται από μια χαμηλή πύλη 1.20 μ ύψος που ονομάζεται πύλη της ταπεινώσεως. Εδώ κανείς δεν μπαίνει με το κεφάλι ψηλά…
Το 1500 μ.Χ. περίπου χαμήλωσαν και στένεψαν την πύλη σε νέες μικρότερες διαστάσεις , για να αποτρέπει τους εκάστοτε συλητές του ναού να εισέρχονται με τα υποζύγια και τα κάρα , κάτι που συνηθίζονταν για 150 χρόνια περίπου το σπήλαιο ήταν ιερός τόπος προσκύνησης για τους πιστούς.
” Και προσκυνήσουσιν αυτώ πάντες οι βασιλείς της γης, πάντα τα έθνη δουλεύσουσιν αυτώ”
Χρήσιμες πληροφορίες για τον ναό
Ο αυτοκράτορας Αδριανός για να περιορίσει την προσέλευση των Χριστιανών, έχτισε ιερό αφιερωμένο στον Άδωνι. Η Αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου το 326 μ.Χ θεμελίωσε τον νέο μεγαλοπρεπή ναό. Ο αυτοκράτορας προσέθεσε χρυσά και ασημένια αναθήματα ενώ η διακόσμηση περιελάμβανε πολύτιμους λίθους.
Ο ναός με την πρωταρχική του μορφή διατηρήθηκε για δύο περίπου αιώνες , μέχρι τα μέσα του 6ου αιώνα, οπότε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ανέγειρε μεγαλύτερο και λαμπρότερο ναό διατηρώντας σε γενικές γραμμές το αρχικό σχέδιο . Το 614 μ.Χ κατά την περσική εισβολή, η συντριπτική πλειοψηφία των εκκλησιών, λεηλατήθηκε και καταστράφηκε όμως ο ναός της Γεννήσεως διασώθηκε λόγω της στιβαρής κατασκευής του. Σύμφωνα με την παράδοση , όταν εισήλθαν οι κατακτητές στον ναό , εντυπωσιάστηκαν από ένα ψηφιδωτό που απεικόνιζε τους τρεις μάγους εκ Περσίας, να προσφέρουν δώρα στο θείο βρέφος, και με την πίστη ότι αυτό το μέρος ήταν ιερό και για τους ίδιους, δεν κατέστρεψαν τελικά τον ναό.
Παρομοίως τον 11ο αιώνα κατά την εκστρατεία των Οθωμανών, ενώ η πλειοψηφία των ναών καταστράφηκε , ο ναός διασώθηκε όταν σύμφωνα με την παράδοση κεραυνός έπεσε και τους κατέκαψε. Περί το 1150 ο αυτοκράτορας Μανουήλ ο Κομνηνός, επισκεύασε και διακόσμησε τον ναό που είχε πλέον εμφανείς φθορές. Έτσι δημιουργήθηκαν εντυπωσιακά ψηφιδωτά που κοσμούν τον ναό με χαρακτηριστικό τους την κλίση των ψηφίδων ώστε να είναι καλύτερα διακριτά από το δάπεδο του ναού. Τα ψηφιδωτά ολοκληρώθηκαν το 1169 με τους Εφραίμ, Βασίλειο και άλλους ονομαστούς τεχνίτες να αναλαμβάνουν το δύσκολο εγχείρημα. Καταστράφηκαν σε μεγάλο μέρος κατά την οθωμανική εποχή, έτσι από τα 2.000 τμ που καταλάμβαναν σε όλο τον ναό σήμερα διασώζονται μόλις 125. Η θεματολογία τους αντλεί στοιχεία από τις οικουμενικές συνόδους και την ζωή του Ιησού. Στις έξι μορφές των αγγέλων, προστέθηκε μια έβδομη, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα με την χρήση εξειδικευμένης τεχνολογίας.
Η περίτεχνη ξύλινη κατασκευή της στέγης στηρίζεται σε 44 κίονες ενώ σε κάποια από τα ξύλινα δοκάρια βρέθηκαν εγχάρακτες επιγραφές όπως μελωδίες και νότες . Οι κίονες είναι από πορφυρό κρυσταλλικό ασβεστόλιθο με χαρακτηριστικά γλυπτά κιονόκρανα κορινθιακού τύπου, ενώ σε κάποιες από αυτές συναντούμε ζωγραφιές Αγίων , βασιλιάδων με την χρήση εγκαυστικής τεχνοτροπίας που συνδυάζει το ζεστό κερί και τα χρώματα. Χαρακτηριστικά είναι και τα περίεργα σχέδια από την εποχή των σταυροφόρων που συναντούμε σε μερικές από αυτές. Δύο κατηφορικές κλίμακες εκατέρωθεν του ιερού οδηγούν στο σπήλαιο της Γεννήσεως που έχει ορθογώνιο σχήμα και διαστάσεις 12 επί 3 μέτρα και φιλοξενεί το σημείο της γέννησης που σημαδεύεται από το χαρακτηριστικό 14ακτινο ασημένιο αστέρι , και την φάτνη του Ιησού Χριστού.
Στην είσοδο της βόρειας κλίμακας βλέπουμε την χαρακτηριστική εικόνα της μαύρης Παναγίας, δώρο του αυτοκράτορα της Αιθιοπίας Χαϊλέ Σιλασιέ, Το μεγαλύτερο μέρος του σπηλαίου είναι σκαλισμένο στον φυσικό βράχο ενώ έχουν γίνει επιπλέον προσθήκες με χτιστά μέρη. Ο χώρος φωτίζεται από 53 κανδήλες μοιρασμένες στις τρεις εκκλησίες, με μαρμάρινες επενδύσεις στο δάπεδο και στους τοίχους . Στην ανατολική πλευρά του, υπάρχει το σημείο της Γεννήσεως σε σχήμα αψίδας, με την αγία τράπεζα, όπου στην βάση της σε ημικυκλικό λευκό μάρμαρο υπάρχει εσοχή με το χαρακτηριστικό ασημένιο αστέρι που φέρει λατινική επιγραφή ,” Εδώ γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός από την παρθένο Μαρία”.
Στο δεξιό μέρος του σπηλαίου βρίσκεται η ιερή φάτνη του Ιησού που λειτουργικά ανήκει στους ρωμαιοκαθολικούς. Το ασημένιο αστέρι φέρει 14 ακτίνες που συμβολίζουν τις τρεις περιόδους με 14 γενεές από τον Αβραάμ και τον Δαυίδ μέχρι τον Ιησού Χριστό. Τοποθετήθηκε το 1717 από τους Λατίνους στο σημείο της Γεννήσεως που ανήκε στους ελληνορθόδοξους κάτι που δημιούργησε προστριβές μεταξύ των εκκλησιών. Αριστερά του ναού υπάρχουν η αυλή των Φραγκισκανών και η μόνη τους , η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης με το καμπαναριό και το παρεκκλήσι με το σπήλαιο του Αγίου Ιερώνυμου . Δίπλα στο σπήλαιο του Αγίου Ιερώνυμου βρίσκεται η κρύπτη της σφαγής των αθώων, που αναφέρεται στο τραγικό γεγονός της σφαγής εκατοντάδων νηπίων από τον Βασιλιά Ηρώδη που φοβούμενος ότι ο ερχόμενος μεσσίας θα είχε και κοσμική βασιλεία , διέταξε την θανάτωση τους . Δεξιά υπάρχει το ελληνορθόδοξο μοναστήρι με το καμπαναριό, η αυλή της μονής καθώς και το αρμενικό παρεκκλήσι και αντίστοιχα η αυλή .
