Αρχικά, θα ήταν καλό να δούμε τις αρχές στις οποίες οφείλουν να στηρίζονται η διδασκαλία και η μάθηση.
1. Κάθε πρόσωπο πρέπει να θεωρείται αρχάριος στην απόκτηση της νέας γνώσης και η μάθηση(απόκτηση γνώσης) είναι μια τρέχουσα και ισόβια διαδικασία.
2. Οι άνθρωποι μαθαίνουν μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας που ζουν, είτε μονάχοι είτε μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλα πρόσωπα.
3. Ό,τι μαθαίνεται εξαρτάται από το πώς, πού, γιατί και από ποιον μαθαίνεται.
4. Δεν μαθαίνουν το ίδιο γρήγορα και εύκολα όλοι οι άνθρωποι.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του “καλού” και του “αποτελεσματικού” δασκάλου;
Η πρώτη ιδιότητα είναι καθαρά φιλοσοφική, ενώ η δεύτερη είναι καθαρά εμπειρική. Γι’ αυτό, όταν μιλάμε για τον καλό δάσκαλο, εννοούμε τον αποτελεσματικό δάσκαλο.
Η αποτελεσματική διδασκαλία εξαρτάται από τη συμπεριφορά του δασκάλου και οδηγεί σε θετική στάση των μαθητών απέναντι στη μάθηση.
Η συμπεριφορά του δασκάλου καθορίζεται από:
1.τα χαρακτηριστικά της παρουσίας του στην αίθουσα
2.το πώς αρχίζει τη διδασκαλία
3.το πώς αναπτύσσει τη διδασκαλία
4.το πώς κλείνει τη διδασκαλία
Ποιος όμως θεωρείται καλός και αποτελεσματικός δάσκαλος;
–Ενημερώνεται για τις νεότερες έρευνες σε θέματα παιδαγωγικής και διδακτικής φύσης με την αναζήτηση των διαφόρων πηγών. Η μελέτη των πηγών της γνώσης δεν είναι χάσιμο χρόνου και αποτρέπει τη “οξείδωση” των ιδεών και των πνευματικών πόρων του δασκάλου. Το χειρότερο μαρτύριο για τον δάσκαλο είναι η πλήξη από την συνεχή επανάληψη του εαυτού του χρόνο με το χρόνο.
-Έχει καλή γνώση του θέματος που πρόκειται να διδάξει.
–Προετοιμάζει τα υλικά διδασκαλίας, προγραμματίζει και οργανώνει εκ των προτέρων τη διδασκαλία του. Για τον αποτελεσματικό δάσκαλο το υλικό που δημιούργησε την προηγούμενη χρονιά πρέπει “να αναθεωρηθεί” την επόμενη χρονιά και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες της διδασκαλίας σύμφωνα με τις νέες ανάγκες.
–Εργάζεται σκληρά. Πόσο σκληρά; Πόσες ώρες την ημέρα; “Εργάζεται σκληρά” θα πει «εργάζεται σύμφωνα με τη συνείδησή του και σεβόμενος τον εαυτό του/της και τους μαθητές».
-Αρχίζει έγκαιρα τη διδασκαλία.
-Παρέχει στους μαθητές διδακτική και συναισθηματική υποστήριξη.
–Σέβεται τους μαθητές και τις οποιεσδήποτε αδυναμίες τους.
–Καθοδηγεί τους μαθητές να αναπτύξουν θετικά πρότυπα.
–Εστιάζει στο πρόσωπό του την προσοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών-τριών.
–Ενθαρρύνει την ενεργητική μάθηση και εργάζεται για να ενισχύσει το κίνητρο απόδοσης των μαθητών-τριών. Οι μαθητές σίγουρα δεν μαθαίνουν καλύτερα με το να κάθονται στα θρανία τους και να ακούν παθητικά την προφορική διήγηση του δασκάλου. Αντίθετα πρέπει να χρησιμοποιούν ολόκληρη τη σειρά των επικοινωνιακών μέσων που διαθέτουν για να εκφραστούν (ομιλία, γράψιμο, σχεδιασμός, ποίηση, χορός, δράμα, μουσική, εκδρομές και εικαστικές τέχνες)
Η καλύτερη πρακτική:
ΛΙΓΟΤΕΡΗ ΔΑΣΚΑΛΟΚΕΝΤΡΙΚΗ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΜΑΘΗΣΗ (μονόδρομη μετάδοση πληροφοριών από τον δάσκαλο στον μαθητή).
-Παρέχει στους μαθητές ίσες ευκαιρίες μάθησης, δημιουργεί ένα θετικό και δίκαιο περιβάλλον μάθησης, στο οποίο όλοι μαθαίνουν μεταξύ τους και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον με σεβασμό.
-Αναπτύσσει την αμοιβαιότητα και τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών. Η μάθηση ενισχύεται, όταν είναι ομαδική κι όχι ατομική. Η καλή μάθηση είναι συνεργατική, μη ανταγωνιστική.
-Καταλαβαίνει τα ενδιαφέροντα και τις ανησυχίες των μαθητών. Τους ενθαρρύνει να κάνουν ερωτήσεις, σχόλια, να συμμετέχουν σε συζητήσεις.
-Ενθαρρύνει τους μαθητές να αναζητούν με τις δικές τους δυνάμεις τη λύση των προβλημάτων και να συνεργάζονται ο ένας με τον άλλον.
-Εφαρμόζει ρυθμούς μάθησης σύμφωνα με τις δυνατότητες των μαθητών να μάθουν.
-Είναι απαιτητικός, όπου χρειάζεται, για να κρατά υψηλά τις προσδοκίες των μαθητών.
-Υπογραμμίζει, ότι η σχολική τάξη είναι μια μικρή κοινότητα, που εργάζεται καλύτερα όταν οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι δημοκρατικές.
-Ενθαρρύνει την δημιουργική σκέψη των μαθητών.
-Είναι εφευρετικός. Μερικές φορές γίνεται «ηθοποιός» ή «ιστορικός» αφηγητής.
–Μαθαίνει από τους μαθητές. Κάθε προηγούμενη εμπειρία τον βοηθά για να «χτίσει» τη νέα γνώση με καλύτερη προοπτική.
–Δεν καυχιέται ποτέ για τα πόσα ξέρει. Δεν χρησιμοποιεί τον εκφοβισμό των μαθητών, για να πετύχει το στόχο του. -Είναι υπομονετικός, καταλαβαίνει γρήγορα ποιοι μαθητές φαίνονται μη ικανοί να καταλάβουν και εξηγεί αρκετές φορές τα θέματα που δεν καταλαβαίνουν.
–“Κοιτάει στα μάτια ” τους μαθητές… Μπορεί “να διαβάσει” τα μάτια των μαθητών και να διακρίνει πότε καταλαβαίνουν και πότε όχι.
-Παρέχει την αναγκαία ανατροφοδότηση και αξιολογεί δίκαια. Ενθαρρύνει τους μαθητές να αυτοαξιολογούναι.
-Δίνει ΛΙΓΟΤΕΡΗ έμφαση στον ανταγωνισμό και στην βαθμοθηρία στο σχολείο.
-Δίνει ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ευθύνη στους μαθητές κατά την εκτέλεση της εργασίας τους. Έτσι εκείνοι γίνονται ικανοί να θέτουν στόχους, να ελέγχουν τους τρόπους που θα κατακτήσουν τους στόχους που θέτουν και να προτείνουν τις λύσεις που είναι αναγκαίες, να μοιράζονται τις ιδέες και τις σκέψεις τους και να αξιολογούν το τελικό αποτέλεσμα που παράγουν.
