Ο Ιωάννης Καποδίστριας καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Κέρκυρας. Διετέλεσε υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας μέχρι το 1822, οπότε απομακρύνθηκε από τη θέση του και εγκαταστάθηκε στην Ελβετία. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1827, η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον εξέλεξε Κυβερνήτη της Ελλάδας.
«Ο μόνος αντίπαλος που δύσκολα ηττάται είναι ο απόλυτα έντιμος άνθρωπος. Και τέτοιος είναι ο Καποδίστριας».
Μέττερνιχ , Αυστριακός Καγκελάριος για τον Ι. Καποδίστρια
Το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα | Και εγένετο Ελλάς
Ο Καποδίστριας έφτασε στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση μιας χώρας που έβγαινε από πολύχρονο αγώνα ενώ οι κάτοικοι της και ιδιαίτερα οι πρόσφυγες ήταν εξαθλιωμένοι.
Η άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια
Αφού διαβάσω τις πηγές απαντώ στις ερωτήσεις:
- Τι χαρακτήρα έχουν οι παραπάνω ιστορικές πηγές;
- Διακρίνω τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιείται η πρωτογενής ιστορική πηγή από την αντίστοιχη δευτερογενή.
- Εντοπίζω κοινές, συμπληρωματικές κι αντικρουόμενες πληροφορίες των δύο ιστορικών κειμένων.
Πίνακας πληθυσμού ελληνικού κράτους, 1821-1828
Ο Κυβερνήτης επιχείρησε να οργανώσει το κράτος, βελτιώνοντας τη διοίκηση και την οικονομία του. Προκειμένου να πετύχει το στόχο του, συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του αναβάλλοντας για δύο χρόνια τη σύγκληση της Δ’ Εθνοσυνέλευσης, που τελικά πραγματοποιήθηκε στο Άργος. Επίσης, για να διευκολύνει τις συναλλαγές, ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και έκοψε νομίσματα (φοίνικας) που αντικατέστησαν τα τουρκικά γρόσια.
Ο «φοίνικας»
Ο Καποδίστριας, επειδή πίστευε ότι η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη γεωργία, ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα για την εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών, εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας και στήριξε την παραγωγή μεταξιού. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν το εμπόριο και η ναυτιλία και οργανώθηκε τακτικός στρατός.
Παρουσιάσεις μαθήματος
Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη βασική εκπαίδευση των Ελλήνων. Αρμόδια Επιτροπή ανέλαβε τη σύνταξη βιβλίων και τη δημιουργία αλληλοδιδακτικών σχολείων, στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων μάθαιναν στους μικρότερους με τη βοήθεια του δασκάλου γραφή και ανάγνωση. Ιδρύθηκε επίσης το πρώτο ελληνικό Γυμνάσιο, ενώ στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας λειτούργησαν αλληλοδιδακτικά, ελληνικά και χειροτεχνικά σχολεία. Στην Αίγινα λειτούργησε και το Κεντρικό Σχολείο.
Η εκπαιδευτική πολιτική του Ιωάννη Καποδίστρια
Διαδραστική παρουσίαση ιστορικού υλικού και διερευνητική δραστηριότητα, με θέμα την εκπαιδευτική πολιτική του Ιωάννη Καποδίστρια, με την ανάδειξη των πρώτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Στόχοι του μαθησιακού αντικειμένου είναι η καλλιέργεια δεξιοτήτων διερευνητικής μάθησης και η οικοδόμηση της ιστορικής γνώσης. Το μαθησιακό αντικείμενο δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να διερευνήσουν δευτερογενή ιστοριογραφικά κείμενα και εποπτικό υλικό για τα πρώτα εκπαιδευτικά ιδρύματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Μέσω της παρουσίασης, εξετάζονται το «ορφανοτροφείον», το «πρότυπον», το «κεντρικόν» και το «προκαταρκτικόν» σχολείο στην Αίγινα, το «εκκλησιαστικόν σχολείον» στον Πόρο, το «γεωργικόν σχολείον» στην Τίρυνθα και το «κεντρικόν πολεμικόν σχολείον» στο Ναύπλιο.
Καθώς οι διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) συνεχίζονταν, η χώρα δεν είχε ακόμη καθορισμένα σύνορα. Ο Κυβερνήτης χρησιμοποίησε το κύρος και την εμπειρία του στη διεθνή διπλωματία για να πετύχει την κατοχύρωση όσο το δυνατόν περισσοτέρων εδαφών στο ελληνικό κράτος, προτείνοντας να είναι εντελώς ανεξάρτητο και με δικό του ηγεμόνα.
Προσπάθησε επίσης να κρατά επαναστατημένη την Κρήτη και τη Στερεά Ελλάδα, προκειμένου οι περιοχές αυτές να συμπεριληφθούν στο νέο κράτος. Στην τελευταία μάχη της Επανάστασης, που δόθηκε στην Πέτρα της Βοιωτίας τον Σεπτέμβριο του 1829, οι εξεγερμένοι Έλληνες με επικεφαλής τον Δημήτριο Υψηλάντη νίκησαν τους Τούρκους και τους ανάγκασαν να συνθηκολογήσουν. Μετά τη σημαντική αυτή νίκη, η Λειβαδιά και ουσιαστικά ολόκληρη η Στερεά Ελλάδα παραδόθηκε στους επαναστάτες.
Η διευθέτηση των ορίων του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους
ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
Η συγκεντρωτική διακυβέρνηση του Καποδίστρια και η σύγκρουσή του με πολλά τοπικά συμφέροντα προκάλεσαν τη δυσαρέσκεια πολιτικών ομάδων, που αντέδρασαν στην πολιτική του. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο από τον Κωνσταντίνο και τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου πήγαινε για να εκκλησιασθεί και έπεσε νεκρός. με αποτέλεσμα στη χώρα να επικρατήσει αναρχία.
Η δολοφονία του Καποδίστρια, ελαιογραφία του Διονυσίου Τσόκου, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη
Οι τελευταίες στιγμές του Ιωάννη Καποδίστρια πριν δολοφονηθεί
Ιστορικοί περίπατοι
Προτείνονται ιστορικοί περίπατοι σε πόλεις που συνδέονται με τη ζωή και το έργο του Ι. Καποδίστρια (Κέρκυρα, Αίγινα, Ναύπλιο). Με βάση τα σημεία ενδιαφέροντος που σημειώνονται σε κάθε πόλη, ο επισκέπτης -πραγματικός ή εικονικός- μπορεί να περιηγηθεί στην κάθε πόλη, ή να χρησιμοποιήσει τους σταθμούς αυτούς ως αφετηρία για την εκπόνηση ενός εκπαιδευτικού σεναρίου. Οι πληροφορίες για τα σημεία ενδιαφέροντος μπορούν να εμπλουτιστούν και με τη χρήση τεκμηρίων από άλλες περιοχές της βάσης (π.χ. Αρχιτεκτονική, Τέχνη, Ο Ι. Καποδίστριας κ.λπ).
