Ετικέτα: γονείς

Το σπίτι όπου έζησε το παιδάκι που ήμουν κάποτε, και τα πρόσωπα με τα οποία μοιράστηκα την οικογενειακή μου ζωή υπήρξαν ο βατήρας πάνω στον οποίο πάτησα για να εκτελέσω το άλμα προς την ενήλικη ζωή μου.
Η οικογένεια αποτελεί πάντοτε τον βατήρα, και κάποια στιγμή πρέπει να σταθούμε στην άκρη του και να πραγματοποιήσουμε το άλμα προς τον κόσμο και τη μετέπειτα ζωή.
Αν, καθώς πάω να πηδήξω από τον βατήρα, πιαστώ από κάπου και κρεμαστώ, θα μείνω εκεί να κρέμομαι και δεν θα πραγματοποιήσω το ταξίδι μου ποτέ.
Τι καλά που θα ήταν αν βρίσκαμε το θάρρος να πηδήξουμε από τον βατήρα μ’ έναν θεαματικό τρόπο! Αυτό μπορεί να γίνει αν ο βατήρας είναι υγιής. Αν η οικογενειακή σχέση είναι υγιής. Αν το ζευγάρι των γονιών είναι υποστηρικτικό.
Ο βατήρας αυτός πατάει πάνω σε τέσσερα βασικά στηρίγματα, τόσο σημαντικά, που αν δεν είναι στέρεα κανένα παιδάκι δεν μπορεί να περπατήσει πάνω του χωρίς να πέσει.

Το πρώτο στήριγμα είναι η αγάπη
Ένα παιδί που δεν ένιωσε ότι το αγάπησαν οι γονείς του, έχει μια θλιβερή ιστορία: θα του είναι πολύ δύσκολο να αγαπήσει τον εαυτό του. Η αγάπη για τον εαυτό μας μαθαίνεται μέσα από την αγάπη που δεχόμαστε από τους γονείς μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διδαχτούμε και αλλιώς, λέω απλώς ότι αυτός είναι ο καλύτερος τόπος και τρόπος για να το μάθουμε. Και βέβαια, ένα παιδί που δεν αγαπήθηκε δεν μπορεί ούτε το ίδιο να αγαπήσει, κι αν έτσι έχει συμβεί στη ζωή του, τι μπορεί να κάνει αργότερα στις σχέσεις του με τους άλλους;
Ο βατήρας που δεν έχει αυτό το στήριγμα είναι επικίνδυνος. Είναι δύσκολο να βαδίσει κανείς πάνω του. Είναι ένας βατήρας χωρίς ισορροπία.

Το δεύτερο στήριγμα είναι η εκτίμηση
Αν η οικογένεια δεν έχει ένα καλό απόθεμα αυτοεκτίμησης, αν οι γονείς θεωρούν ότι οι ίδιοι είναι ένα τίποτα, τότε και το παιδί θα αισθάνεται ένα τίποτα. Αν προέρχεται κανείς από ένα σπίτι όπου δεν τον εκτιμούν και δεν θεωρούν ότι αξίζει, δυσκολεύεται να πιστέψει ο ίδιος για τον εαυτό του ότι αξίζει. Τα σπίτια με ένα καλό επίπεδο αυτοεκτίμησης διαθέτουν κατάλληλους βατήρες.
Η Βιρτζίνια Σατίρ λέει: «Στις καλές οικογένειες, η χύτρα της αυτοεκτίμησης του σπιτιού είναι γεμάτη». Που σημαίνει: οι γονείς πιστεύουν ότι είναι αξιόλογοι άνθρωποι, πιστεύουν ότι τα παιδιά τους αξίζουν, ο μπαμπάς πιστεύει ότι η μαμά αξίζει, η μαμά πιστεύει ότι ο μπαμπάς αξίζει, ο μπαμπάς και η μαμά πιστεύουν ότι έχουν μια οικογένεια που αξίζει, και είναι κι οι δύο υπερήφανοι για την ομάδα που έχουν φτιάξει.
Όταν έρχεται σπίτι το παιδί και λέει: «Τι ωραία που είναι αυτή η οικογένεια!» τότε ξέρουμε πως ο βατήρας είναι γερός.
Όταν έρχεται το παιδί σπίτι και λέει: «Μπορώ να πάω να μείνω στο σπίτι της θείας Μαργαρίτας;»… τότε έχουμε πρόβλημα.
Όταν λέει ο πατέρας στο παιδί: «Γιατί τότε δεν πας να μείνεις με τη θεία σου τη Μαργαρίτα;» πάλι κάτι συμβαίνει.

Το τρίτο στήριγμα είναι οι κανόνες
Στην οικογένεια πρέπει να υπάρχουν κανόνες, με τη μόνη προϋπόθεση ότι δεν θα είναι αυστηροί. Οι κανόνες πρέπει να είναι ευέλικτοι, ελαστικοί, αμφισβητήσιμοι, συζητήσιμοι και διαπραγματεύσιμοι. Πάντως, πρέπει να υπάρχουν. Ακριβώς όπως πιστεύω ότι οι κανόνες στην οικογένεια υπάρχουν για να μπορεί κανείς να τους παραβεί και είναι δική μας υποχρέωση να βάζουμε καινούργιους, πιστεύω και ότι η διαδικασία αυτή πρέπει να βασίζεται σε μια χρονική στιγμή που τα παιδιά έχουν μάθει να μεγαλώνουν και να ωριμάζουν σ’ ένα περιβάλλον με ασφάλεια και προστασία.
Αυτό είναι το περιβάλλον της οικογένειας. Οι κανόνες αποτελούν το πλαίσιο ασφάλειας και πρόβλεψης που είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη μου. Ένα σπίτι χωρίς κανόνες δημιουργεί έναν βατήρα πάνω στον οποίο το παιδί δεν μπορεί να σταθεί για να κάνει το άλμα του στον κόσμο…

Το τελευταίο στήριγμα είναι η επικοινωνία
Για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί το άλμα, είναι αναγκαίο να υπάρχει διαρκής και έντιμη επικοινωνία. Με κανένα άλλο θέμα δεν έχουν ασχοληθεί τόσο πολύ τα εγχειρίδια ψυχολογίας, όσο με αυτό της επικοινωνίας. Να διαβάζετε μαζί σαν ζευγάρι, να κουβεντιάζετε με τα παιδιά σας, να συζητάτε όλοι μεταξύ σας με την τηλεόραση κλειστή… Αυτός είναι ένας τρόπος για να ενισχυθεί η επικοινωνία, όχι όμως ο πιο σημαντικός.
Ουσιαστικό είναι αυτό που ξεκινάει με ερωτήσεις που κάνει κανείς με αληθινό ενδιαφέρον, μέσα από την καρδιά του: Πώς είσαι; Πώς τα πέρασες σήμερα; Θέλεις να κουβεντιάσουμε;
Και σ’ αυτό το στήριγμα —αποκλειστικά σ’ αυτό το στήριγμα—, στηρίζεται η δυνατότητα επανόρθωσης των υπολοίπων.
Αγάπη, εκτίμηση, κανόνες και επικοινωνία: πάνω σ’ αυτόν τον βατήρα στέκεται το παιδί νια να κάνει το άλμα του στη ζωή. Για να βαδίσει, καταρχάς, τον δρόμο της αυτοεξάρτησης και, στη συνέχεια, τον δρόμο της συνάντησης με τους άλλους.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι «Ο Δρόμος της Συνάντησης» Εκδόσεις OPERA

…να είναι καλός με τη μητέρα του παιδιού του κι όχι τα παιχνίδια,τα υπόλοιπα υλικά αγαθά, οι βόλτες και τα ταξίδια… Αυτά είναι σημαντικά όταν εκπληρώνεται η προϋπόθεση της αγάπης προς τη μητέρα…Ευτυχισμένοι αυτοί οι Πατέρες που το κάνουν, ευτυχισμένα και τα παιδιά τους!

Για να δούμε στη συνέχεια τη συνέντευξη που παραχώρησε παρακάτω ο Ματθαίος Γιωσαφάτ  νευρολόγος –ψυχίατρος- παιδοψυχίατρος, με εκπαίδευση στην ψυχαναλυτική θεραπεία, στην ομαδική ανάλυση και στην Οικογενειακή Θεραπεία.

Κύριε Γιωσαφάτ, υπήρξατε καλός μπαμπάς με τη μοναχοκόρη σας;
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ ν’ απαντήσω εγώ σε αυτή την ερώτηση, παρά μόνο εκείνη. Θα σου ομολογήσω, όμως, ότι κάποια στιγμή τη ρώτησα. Ήμουν καλός πατέρας για σένα; Ήσουν πάρα πολύ καλός πατέρας … όταν σε έβλεπα, μου απάντησε.

Ποιο πιστεύετε ότι είναι το καλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει ένας πατέρας στο παιδί του;
Να είναι καλός με τη γυναίκα του. Με τη μητέρα του παιδιού του. Να την αγαπάει και να της το δείχνει. Μέσα από αυτό θα πάρει το καλύτερο και το παιδί. Η συζυγική δυσαρμονία δημιουργεί πολλά προβλήματα στα παιδιά, τόσο στην παιδική και εφηβική ηλικία αλλά και αργότερα, όταν γίνονται ενήλικες. Και δυστυχώς το 85% των ζευγαριών βιώνει συζυγική δυσαρμονία. Άρα μιλάμε για κάτι όχι και τόσο εύκολο όσο το διατυπώνω.

Πολλοί πάντως από τους σημερινούς μπαμπάδες συμμετέχουν στη φροντίδα του μωρού από την πρώτη στιγμή της γέννησής του. Είναι καλός ένας τέτοιος μπαμπάς;
Παλιότερα πιστεύαμε ότι είναι σημαντικό και γενικά καλό να συμμετέχει στη φροντίδα του μωρού ο μπαμπάς. Να το ταΐζει, να το νανουρίζει, να του αλλάζει πάνες. Κι εγώ άλλαζα πάνες. Σήμερα έχουμε αναθεωρήσει. Γνωρίσουμε ότι είναι πιο ευεργετικό για το παιδί να τα κάνει όλα αυτά μόνο η μητέρα, τουλάχιστον για τον πρώτο χρόνο ζωής. Έτσι το παιδί αναπτύσσει μία καλή σχέση ασφάλειας μαζί της, με το σημαντικό αυτό πρόσωπο, πράγμα που καθορίζει και τον τρόπο που θα κάνει σχέσεις αργότερα στη ζωή του. Είναι καλύτερα, επομένως, ο πατέρας σε αυτή τη φάση να προσφέρει υποστήριξη στη μητέρα σε όλα τα επίπεδα και ίσως λιγότερο σημαντικό ν’ αλλάζει πάνες. Φυσικά, καθώς μεγαλώνει το παιδί, χρειάζεται το ενδιαφέρον, την αποδοχή και τη στοργή και από τον πατέρα.
Οι σύγχρονοι μπαμπάδες είναι σίγουρα καλύτεροι από τους μπαμπάδες των παλαιότερων γενεών. Είναι πιο φροντιστικοί, πιο στοργικοί, εκφράζουν πιο άνετα τα συναισθήματα.

Τι είναι πιο σημαντικό; Το “μπράβο” του μπαμπά ή το “μπράβο” της μαμάς;
Και των δύο η ενθάρρυνση και υποστήριξη προς το παιδί είναι σημαντική. Για την κόρη ο έρωτας για τον μπαμπά ξεκινάει στα τρία και δεν τελειώνει ποτέ! Μεγαλώνοντας, όμως, για τον γιο ίσως έχει μεγαλύτερη σημασία η επιβεβαίωση του πατέρα, καθώς καθορίζει την αυτοεκτίμηση του γιου του, το ποιος είναι και τι θέλει να κάνει στη ζωή του. Αν δεν έχει εισπράξει την αποδοχή του πατέρα, είναι πολύ πιθανό να δυσκολευτεί πάνω σ’ αυτό.

Κι αν σου τύχει ένας δύσκολος μπαμπάς; Ένας π.χ. υπερπροστατευτικός ή νάρκισσος πατέρας ή όχι αρκετά υποστηρικτικός ή επικριτικός ή απόμακρος συναισθηματικά;
Τότε είναι δύσκολα τα πράγματα, επειδή επηρεάζεται η αυταξία σου και δυσκολεύεσαι να δεις ποιος είσαι πραγματικά ή ποιος θα ήθελες να είσαι. Υπάρχει, όμως, τρόπος να βγεις από αυτή τη θέση με σωστή βοήθεια. Η ψυχοθεραπεία βοηθάει πολύ πάνω σ’ αυτό.

Ποια είναι η άποψή σας για τους σύγχρονους μπαμπάδες;
Είναι σίγουρα καλύτεροι από τους μπαμπάδες των παλαιότερων γενεών. Είναι πιο φροντιστικοί, πιο στοργικοί, εκφράζουν πιο άνετα τα συναισθήματα. Με λίγα λόγια, είναι πιο θηλυκοί. Και όταν λέω πιο θηλυκοί, δεν εννοώ με την έννοια της ταυτότητας του φύλου. Εννοώ ότι έχουν στοιχεία πιο τρυφερά, που τα βλέπαμε παλιότερα μόνο στις γυναίκες μαμάδες. Όπως και οι γυναίκες σήμερα προβάλλουν σε πολλά επίπεδα πιο αντρικές συμπεριφορές. Είναι πιο δυναμικές για παράδειγμα. Αυτή η υιοθέτηση τυπικών χαρακτηριστικών συμπεριφοράς του αντίθετου φύλου δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό.

Η πατρότητα κάνει καλό σε έναν άνδρα;
Ένας άνδρας ολοκληρώνεται, όταν γίνεται πατέρας. Βιολογικά ξέρουμε ότι το επιβάλει το γενετήσιο ένστικτο της αναπαραγωγής. Το να επιδιώξει να ”σπείρει” απογόνους είναι ο μόνος τρόπος για να μεταβιβάσει τα γονίδια του και να διασφαλίσει την αθανασία του. Σε ψυχολογικό επίπεδο, όμως, η πατρότητα είναι αλήθεια ότι ωριμάζει τον άνδρα. Είναι ίσως το μοναδικό πράγμα που τον ωριμάζει. Ο άνδρας σταματά να είναι παιδί από τη στιγμή που θα γίνει μπαμπάς.

Τι άλλο κερδίζει ένας άνδρας, όταν γίνεται μπαμπάς;
Μαθαίνει να αγαπάει ουσιαστικά. Σε καμία άλλη σχέση δεν μπορεί να το μάθει αυτό. Σίγουρα όχι στην ερωτική, όπως νομίζουν κάποιοι. Μόνο μέσα από τη σχέση με το παιδί του, του δίνεται η ευκαιρία να μάθει να αγαπάει πραγματικά.

Και για τους άνδρες που διστάζουν ή δε θέλουν να αποκτήσουν παιδιά; Τι έχετε να πείτε;
Κάποιοι μπορεί να έχουν αφιερωθεί ολοκληρωτικά σε έναν σκοπό ή σε κάτι που τους γεμίζει και γι’ αυτό δε θέλουν ή νιώθουν ότι δε χρειάζονται παιδιά. Είναι γεμάτοι. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που φοβούνται τις ευθύνες, ανησυχούν ότι θα σκλαβωθούν από τις γονικές υποχρεώσεις και παραμένουν αιώνια παιδιά.
Μόνο μέσα από τη σχέση με το παιδί του, δίνεται η ευκαιρία σε έναν άντρα να μάθει να αγαπάει πραγματικά.

Καθυστερούν γενικά οι άνδρες να γίνουν μπαμπάδες … έτσι δεν είναι;
Ναι, αλλά ούτε αυτό είναι απαραίτητα κακό. Για έναν άνδρα είναι σημαντική πρώτα η επαγγελματική αποκατάσταση και μετά η σχέση. Ενώ για τις γυναίκες ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Είναι πρώτα η σχέση που έχει σημασία και μετά η επαγγελματική αποκατάσταση. Η αλήθεια πάντως είναι ότι η καλύτερη ηλικία, για να γίνει μπαμπάς ένας άνδρας, είναι γύρω στα 40. Γιατί τότε είναι που του ταιριάζει περισσότερο η συντροφικότητα. Οπότε, εφόσον μπορεί να είναι καλύτερος σύντροφος ένας άνδρας, αυξάνονται και οι πιθανότητες να είναι και καλύτερος πατέρας. Δυστυχώς αυτές οι ηλικίες μπορεί να συμπέσουν με την κρίση της μέσης ηλικίας. Η ηλικιακή κρίση μπορεί να επηρεάσει τόσο πολύ έναν άνδρα, ώστε να κάνει σημαντικές ανατροπές. Να χωρίσει, να αναζητήσει άλλη σύντροφο, να κάνει άλλα παιδιά, να γυρίσει σελίδα στη ζωή του. Οπότε το να πεις ότι είναι προτιμότερο ένας άνδρας να γίνει πατέρας σ’ αυτή την ηλικία δεν είναι μια συνταγή που εξασφαλίζει επιτυχία.

Υπάρχει τέλειος μπαμπάς;
Δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει και τέλεια μαμά. Κι όταν δεχόμαστε και ως παιδιά και ως γονείς ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, τότε όλα είναι πιο εύκολα. Στόχος ενός άνδρα, όταν γίνει πατέρας, και μιας γυναίκας, όταν γίνεται μητέρα, πρέπει να είναι να εξελιχθούν σε αρκετά καλούς γονείς. Το πρόβλημα όμως είναι ότι πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως είναι τέλειοι ως γονείς και προσπαθούν να πείσουν και τους άλλους και ιδιαίτερα τα παιδιά τους γι’ αυτό.
Η συνειδητοποίηση ότι δεν είναι ή δεν μπορεί να είναι τέλειος ένας γονιός είναι ένα πρώτο βήμα, για να εξελιχθεί σε έναν αρκετά καλό μπαμπά ή αρκετά καλή μαμά. Μια αρκετά καλή μαμά κι ένας αρκετά καλός μπαμπάς είναι σημαντική υπόθεση. Το αρκετά καλό είναι κάτι πάρα πολύ καλό στην περίπτωση αυτή.

Πηγή: Dinfo

Τι θα κάνει ένα παιδί όταν χαθεί; Πώς πρέπει να αντιδράσει; Τι πρέπει να γνωρίζει; Οι γονείς τι πρέπει να κάνουν; Πώς συμπεριφέρονται τα παιδιά που έχουν χαθεί όταν τα πλησιάζει κάποιος γνωστός, οικογενειακός φίλος, συγγενής ή και δάσκαλος;;;;

Η Αθηνά χάθηκε στο πάρκο, μια δημιουργία – παραγωγή του www.juniorsclub.gr

Η ταινία δημιουργήθηκε για να διδάξουμε στα παιδιά:
-Πώς θα θυμούνται το τηλέφωνο της μαμάς και του μπαμπά
-Πώς θα θυμούνται τη διεύθυνση του σπιτιού τους
-Τι πρέπει να ξέρουν όταν βρίσκονται εκτός σπιτιού με τους γονείς ή κάποιον άλλον συγγενή
-Πώς θα αντιδράσουν αν χαθούν από τους γονείς τους σε εξωτερικό χώρο
-Πώς θα μάθουν και θα θυμούνται τηλέφωνα (αστυνομίας, πυροσβεστικής, ΕΚΑΒ)
-Τι θα πρέπει να κάνουν όταν τους προσεγγίσει και τους πει ότι θα τα βοηθήσει κάποιος γνωστός ή συγγενής, ενώ έχουν χαθεί από τη μαμά ή τον μπαμπά τους

Δείτε και το τρέιλερ της πρώτης παιδικής ταινίας κινουμένων σχεδίων

Για την υλοποίηση της ταινίας συνεργάστηκαν: 

• Ελένη Βασιλοπούλου, Δημοσιογράφος – Διευθύντρια www,juniorsclub.gr και Υπεύθυνη προγραμμάτων STAY SAFE RKM – Υπεύθυνη για την ταινία Κινουμένων Σχεδίων

• Κέλλυ Ιωάννου, Διευθύντρια Διεθνούς Ινστιτούτου  Κυβερνοασφάλειας (CSI Ιnstitute)- Κλινική Εγκληματολόγος & Τrauma Coach
• Γιώργος Μιμμής, Υπεύθυνος σε θέματα ασφαλείας – Εκπαιδευτής αυτοάμυνας Raptor Krav Maga
• Αμάντα Τσουτσάνη, Κοινωνική Λειτουργός – Επιμελήτρια Ανηλίκων 
• Κατερίνα Βασιλοπούλου, Νηπιαγωγός – Ειδική Παιδαγωγός MSc
• Χρήστος Παπαμέτης, ειδικός στα γραφικά – εφέ  
• Πρωταγωνιστούν τα παιδιά: Μαριλένα Χαντζή 5 ετών και Δημήτρης Κωλέτης 10 ετών 

Το ξέρετε το ρητό «Σπίτι χωρίς άτακτο παιδί προκοπή δεν θα δει;;;»
Ίσως, γιατί είναι η ταμπέλα που δίνουμε πιο εύκολα από τις υπόλοιπες στα παιδιά μας. Σχεδόν όλοι οι γονείς έχουμε ένα άτακτο παιδί. Κάθε ένας για τον δικό του λόγο.
Η Μαρία είναι «άτακτη», γιατί χαλάει το παιχνίδι του μεγαλύτερου αδελφού της (ξεχνάμε, όμως, την ανάγκη της για εξερεύνηση και μάθηση).

Το δικό σας παιδί, γιατί είναι άτακτο?

Όπως αναφέρει και η Κούκουρακη Χαρά (Συμβουλευτική και Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα (Πιστοποίηση Gordon Hellas) έχουμε τη συνήθεια να χαρακτηρίζουμε συμπεριφορές που μας ενοχλούν ως «άτακτες», δίνοντας αυτομάτως στο παιδί μας μια αρνητική ταμπέλα. Και η κάθε ταμπελοποίηση δημιουργεί αισθήματα ενοχής, ευθύνης, αποτυχίας και ανικανότητας στο παιδί.

Όμως, ξεχνάμε πως τα μικρά παιδιά δεν έχουν μάθει ακόμα να κατανοούν και να εκφράζουν την σκέψη και το συναίσθημα τους. Αντιδρούν με όλες αυτές τις «άτακτες» συμπεριφορές προσπαθώντας να μας πουν :

«ΚΑΤΑΛΑΒΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΣΕ ΜΕ ΝΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΩ,

ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΑΝ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΖΩ ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ.

ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΤΑΚΤΟΣ.

ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΙ»

1. Μελετήσετε ξανά τα αναπτυξιακά στάδια του παιδιού σας.
2. Μεταφράστε σε λόγια το συναίσθημα του παιδιού σας.
3. Μιλήστε του για αυτό.
4. Εξασκήστε την Ενεργητική Ακρόαση.
5. Δείξτε Ενσυναίσθηση, Κατανόηση, Αποδοχή και Υπομονή.

Μην απορρίπτετε το άτακτο παιδί. Είναι απλά ένα παιδί που προσπαθεί να επικοινωνήσει.

Ο Φρίξος είναι ο αγαπημένος σκαντζόχοιρος των παιδιών. Είναι η ιστορία και το όχημα, που θα τα βοηθήσει να αναγνωρίσουν το σώμα τους. Όπως λέει και το κεντρικό μήνυμα της παρέμβασης: “Το καλό το μυστικό στην καρδιά μου το κρατώ, το κακό το μυστικό κάπου πρέπει να το πω“.

Ιθύνων νους του “Φρίξου” είναι η Μαργαρίτα Γερούκη, με συνοδοιπόρους τις Βιταλάκη Ελένη, Μαυράκη Δέσποινα, Τριαματάκη Αθηνά. Η πρότασή τους απέσπασε Βραβείο Αριστείας και Καινοτομίας στη Σεξουαλική Αγωγή 2019 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό για τη Σεξουαλική Αγωγή.

Το σκεπτικό του προγράμματος

​Η σεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Αφορά το σώμα, το βιολογικό και κοινωνικό φύλο, την αναπαραγωγή, τις διαπροσωπικές σχέσεις. Στηρίζεται σε γνώσεις, σε καλλιέργεια δεξιοτήτων αυτογνωσίας, ενσυναίσθησης και επικοινωνίας αλλά και στην υιοθέτηση αξιών και στάσεων που προάγουν την υγεία και την ευεξία των ατόμων.
Είναι πολύ σημαντικό για όλα τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με τρόπο συστηματικό, οργανωμένο και κυρίως μέσα από επιστημονικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις τα παραπάνω θέματα καθώς από τη μία μεριά το θέμα της σεξουαλικότητας παρουσιάζεται με διάφορους τρόπους, πολλές φορές όχι αξιόπιστους, σε μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικούς χώρους, από την άλλη κάποιοι γονείς, που είναι οι κυρίως υπεύθυνοι για την καθοδήγηση των παιδιών τους και σε θέματα σεξουαλικότητας και σεξουαλικής υγείας, δεν μπορούν να ανταποκριθούν με τον καλύτερο τρόπο σε αυτά τα καθήκοντα. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι στο στενό οικογενειακό και φιλικό περίγυρο ενός παιδιού βρίσκονται συνήθως οι υπεύθυνοι για την κακοποίησή του. Είναι λοιπόν στο ρόλο του σχολείου και των εκπαιδευτικών να αναλάβουν, σε συνεργασία πάντα με την οικογένεια, να παρουσιάσουν και συζητήσουν μεθοδικά και επιστημονικά το ζήτημα αυτό.

Τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας βρίσκονται στο αναπτυξιακό αυτό στάδιο της ζωής τους όπου θα πρέπει να γνωρίσουν ζητήματα που αφορούν το σώμα τους, το βιολογικό και κοινωνικό φύλο, επίσης ζητήματα που αφορούν τις κοινωνικές ανθρώπινες σχέσεις, να επεξεργαστούν αποδεκτούς κώδικες επικοινωνίας και να μάθουν να προστατεύονται από τυχόν επιβλαβείς συμπεριφορές των ενηλίκων. Όλα τα παραπάνω είναι δυνατό να γίνουν διδακτικές ενότητες μιας συστηματικής παρέμβασης με στόχο τη σεξουαλική αγωγή των παιδιών.
Το πρόγραμμα «Παίζω με το Φρίξο και μαθαίνω για το σώμα μου και τις ανθρώπινες σχέσεις» απευθύνεται σε παιδιά του νηπιαγωγείου και της πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου. Περιλαμβάνει πέντε ενότητες μαθημάτων για την τάξη αλλά και αντίστοιχες υποστηρικτικές ενότητες για τις/τους εκπαιδευτικούς.

Ανακτήστε το πρόγραμμα σε αρχείο μορφής .pdf, ή δείτε συνολικά τη δράση επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα του προγράμματος.

Μπορεί να φαντάζει σαν ένας εφιάλτης που δεν θα μας αγγίξει ποτέ αλλά το φαινόμενο της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις σε όλον τον κόσμο και οι πιθανότητες να μπει στο σπίτι μας είναι πολλές. Στην Ευρώπη ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης και στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 16%. Μάλιστα, στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο δράστης είναι άτομο οικείο, βρίσκεται στον κύκλο εμπιστοσύνης του παιδιού, γι αυτό το παιδί δυσκολεύεται να αντιληφθεί ότι ο δικός του άνθρωπος θα το βλάψει κι επομένως δυσκολεύεται κι ακόμη περισσότερο να το αποκαλύψει.

Παρακάτω θα βρείτε 2 animation μικρού μήκους για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης.

1. Το μυστικό της Νίκης

Πολλές φορές αυτό που χρειάζεται για να είμαστε ασφαλείς και χαρούμενοι είναι να γνωρίζουμε απλούς κανόνες! Αυτό είναι κάτι που θα μάθει καλά η Νίκη μέσα από την περιπέτειά της. Όσο κι αν προσπαθήσει ένα πρόσωπο από το οικείο περιβάλλον της να τη βλάψει, εκείνη θα προστατεύσει τον εαυτό της γιατί γνωρίζει τον κανόνα του εσώρουχου! Απολαύστε την ιστορία της Νίκης που έρχεται να διδάξει με έναν ψυχαγωγικό αλλά και εκπαιδευτικό τρόπο σε όλα τα παιδιά ότι το σώμα τους, τους ανήκει! Μαθαίνει σε αγόρια & κορίτσια πότε ένα άγγιγμα ή μυστικό είναι καλό και πότε κακό, πότε ένα δώρο γίνεται δωροδοκία και πώς μπορεί ένα παιδί ν’ αποφύγει μια κατάσταση που απειλεί την ασφάλειά του.

Κακοποιώντας το σώμα ενός παιδιού βιάζεις τη ψυχή του, στερείς την αθωότητα του, το τραυματίζεις ισόβια με σημάδια βαθιά. Πόσο άγριο έγκλημα είναι να σε εμπιστευτεί με όλη του την αγνότητα ένα παιδί κι εσύ να το διαλύσεις και πόσο σκληρότερη πρέπει να γίνει η νομοθεσία γι αυτούς τους εγκληματίες…

2. Η περιπέτεια του Βίκτωρα

Ιστορία με πρωταγωνιστή ένα αγόρι του Δημοτικού, που δέχεται σεξουαλική παρενόχληση από μεγαλύτερο αγόρι. Ήρθε η ώρα να σπάσουμε τη σιωπή. Ας διδάξουμε στα παιδιά μας τη διαφορά ανάμεσα σε ένα καλό και ένα κακό άγγιγμα, τη διαφορά ανάμεσα σε ένα καλό και ένα κακό μυστικό. Ασφαλή είναι τα ενημερωμένα παιδιά.

1. Απλώνουμε αφρό ξυρίσματος πάνω στο τραπέζι και γράφουμε γράμματα, ζωγραφίζουμε σχήματα πάνω στον αφρό.
2. Φτιάχνουμε γράμματα ή σχήματα με χαρτοταινία στο πάτωμα και ζητάμε από τα παιδιά είτε να περπατήσουν πάνω στο γράμμα από χαρτοταινία είτε να διασχίσουν τις γραμμές με ένα αυτοκινητάκι ή με μια κούκλα ή με ένα ζωάκι.
3. Ζωγραφίζουμε με το δάχτυλο μας διάφορα γράμματα ή σχήματα στον αέρα, επάνω στην πλάτη της φίλης μας κλπ.
4. Σχηματίζουμε γράμματα ή σχήματα με πλαστελίνη, χάντρες, φακές, πινέζες, φασόλια, δαχτυλομπογιές κλπ
5. Ζωγραφιστέ ένα μεγάλο οχτώ σε μια λευκή κόλα και ζητήστε από τα παιδιά να ακολουθήσουν τις γραμμές με ένα μαρκαδόρο με το κυρίαρχο χέρι και να δημιουργήσουν και αυτά ένα ίδιο σχήμα πάνω από το δικό σας. Δεν θέλουμε να το αντιγράψει αλλά να «πατήσει» (ιχνηλατήσει) το δικό σας.
6. Τοποθετείστε διαφορές κάρτες πάνω στο τραπέζι. Τα παιδιά πρέπει να κάνουν κατηγοριοποίηση πχ δώσε μου όλες τις κάρτες που απεικονίζουν ζώα. Πρέπει να τις μαζέψουν με το κυρίαρχο. Οι κάρτες είναι απλωμένες μπροστά τους και ξεπερνάνε το πλάτος του σώματος τους.
7. Το παιδί θα στέκεται σταθερό μπροστά από τον τοίχο (κοιτώντας τον τοίχο) σε ένα δωμάτιο με λίγο φως. Εσείς θα κρατάτε ένα φακό και θα φωτίζεται τον τοίχο. Το παιδί θα πρέπει να ακολουθεί το φως που πέφτει στον τοίχο με το κυρίαρχο χέρι του καθώς θα πρέπει να παραμένει σταθερό μπροστά από τον τοίχο.
8. Τα παιδιά περπατάνε γύρω από το τραπέζι στις μύτες των ποδιών και επιστρέφουν από την αντίθετη φορά περπατώντας στις φτέρνες.
9. Τα παιδιά περνάνε κάτω από το τραπέζι έρποντας με την κοιλιά και επιστρέφουν έρποντας με την πλάτη.
10. Ζητήστε από το παιδιά να κυλιστούν στο πάτωμα, από τον έναν τοίχο στον άλλον.
11. Τα παιδιά στέκονται στο ένα πόδι όσο γίνεται περισσότερο, επαναλάβατε με το άλλο πόδι.
12. Τα παιδιά χτυπάνε τα χέρια τους και πρέπει να πηδάνε συγχρόνως.
13. Τα παιδιά κρύβονται κουλουριασμένα κάτω από μια κουβέρτα και στο σινιάλο σας πρέπει να βγουν όσο γίνεται πιο γρήγορα.
14. Τα παιδιά ξαπλώνουν με την πλάτη και κάνουν ποδήλατο. Πρέπει να κινούν τα πόδια του αργά και σιγά σιγά να επιταχύνουν.
15. Τα παιδιά πρέπει να περπατάνε σέρνοντας τα πόδια τους στο πάτωμα. Όταν τους χτυπάτε παλαμάκια, πρέπει να περπατάνε σηκώνοντας πολύ ψηλά το γόνατο.
16. Ζητήστε να περπατάνε στα γόνατα, με την πλάτη ίσια, τα χέρια στα πλευρά.
17. Ανασηκώστε τα πόδια του παιδιού και ζητήστε του να περπατήσει με τα χέρια.
18. Σχηματίστε με εφημερίδα μια ευθεία γραμμή στο πάτωμα, μήκους τριών μέτρων περίπου και πλάτους πέντε εκατοστών. Το παιδί πρέπει να περπατήσει πάνω σ´ αυτή τη γραμμή, χωρίς να πατήσει τα πόδια στο πλάι. Να επαναλάβει πηγαίνοντας προς τα πίσω.
19. Σχηματίστε δυο γραμμές στο πάτωμα με χαρτοταινία, που απέχουν μεταξύ τους είκοσι εκατοστά και έχουν μήκος τρία περίπου μέτρα. Το παιδί πρέπει να περπατήσει ανάμεσα σ´ αυτές τις γραμμές, χωρίς να τις αγγίξει. Να επαναλάβει πηγαίνοντας προς τα πίσω.
20. Σχηματίστε με σπάγκο στο πάτωμα έναν κύκλο περιφέρειας δυόμισι περίπου μέτρων. Το παιδί πηδάει με ενωμένα τα πόδια μέσα και έξω από τον κύκλο. Να επαναλάβει με το ένα πόδι αν μπορεί.
21. Ρίξτε ένα μπαλάκι από αλουμινόχαρτο. Το παιδί πρέπει να τρέξει να το βρει και πρέπει να το φέρει περπατώντας αργά, όπως η χελώνα.
22. Ζητήστε από το παιδί να σπρώξει με το ένα πόδι ένα άδειο κουτί παπουτσιών και να επιστρέψει χρησιμοποιώντας το άλλο πόδι.
23. Γεμιστέ με ρύζι ένα μικρό πλαστικό σακουλάκι. Το παιδί τοποθετεί το σακουλάκι στο πόδι του και προσπαθεί να το ανασηκώσει. Να επαναληφθεί με το άλλο πόδι.
24. Το παιδί περπατάει με το ένα χέρι τεντωμένο, έχοντας στο επάνω μέρος του χεριού έναν κουτάλι. Να επαναληφθεί κατόπιν με το άλλο χέρι.
25. Το παιδί, όρθιο, πρέπει να τοποθετήσει ένα νόμισμα μπροστά στο δεξί του πόδι με το αριστερό του χέρι, κατόπιν μπροστά στο αριστερό του πόδι με το δεξί του χέρι. Να επαναληφθούν οι δυο ασκήσεις, τοποθετώντας το νόμισμα πίσω από το πόδι.
26. Τοποθετήστε πέντε φύλλα τριάντα τετραγωνικών εκατοστών στο πάτωμα , σε απόσταση τριάντα εκατοστών το καθένα. Το παιδί πρέπει να πηδά στο κενό, με ενωμένα τα πόδια. Να επαναλάβει πηδώντας πάνω στα φύλλα αυτή τη φορά.
27. Το παιδί πρέπει να περπατήσει ολόισια, κρατώντας έναν μεγάλο βιβλίο στο κεφάλι του.
28. Το παιδί περπατάει με τα τέσσερα, κουβαλώντας την εφημερίδα στην πλάτη του.
29. Το παιδί περπατάει στα τρία κρατώντας έναν κουτάλι στο ένα χέρι. Να επαναλάβει, κρατώντας το κουτάλι με το άλλο χέρι.
30. Βαλτέ διάφορα εμπόδια (καρέκλες, μαξιλάρια, βιβλία) στο δωμάτιο· το παιδί πρέπει να τρέχει χωρίς να τα αγγίζει. Μπορείτε να προσθέσετε και την παράμετρο της ταχύτητας. (όσο πιο γρήγορα γίνεται).
31. Φτιάχνουμε μια κατασκευή με τουβλάκια ή lego. Ζητάμε από τα παιδιά να την παρατηρήσουν για 5 δευτερόλεπτα. Κρύβουμε την κατασκευή με μια άσπρη κολλά Α4 και τους ζητάμε να φτιάξουν την ίδια με ακριβώς τα ίδια χρώματα. Μόλις την κατασκευάσουν αποκαλύπτουμε την δίκια μας κατασκευή για να επιβεβαιώσουμε το αποτέλεσμα. Ξεκινάμε με άπλες κατασκευές που αποτελούνται με 4 – 5 τουβλάκια και ανεβάζουμε το επίπεδο προσθέτοντας τουβλάκια.
32. Τοποθετούμε στο τραπέζι διάφορα οικεία αντικείμενα. Αφήνουμε τα παιδιά να τα παρατηρήσουν για 5 δευτερόλεπτα και τους ζητάμε να γυρίσουν από την άλλη. Αφαιρούμε ένα από τα αντικείμενα που έχουμε τοποθετήσει και τους ζητάμε να γυρίσουν και να δουν ποιο αντικείμενο λείπει από το τραπέζι. Εάν απαντήσει σωστά επαναλαμβάνουμε και προσθέτουμε κι αλλά αντικείμενα για να ανεβάσουμε το επίπεδο δυσκολίας της άσκησης.
33. Χτυπήστε τα χέρια και ζητήστε από το παιδί να περπατήσει. Πρέπει να ακινητοποιηθεί μόλις σταματήσετε να χτυπάτε.
34. Όταν χτυπάτε τα χέρια, το παιδί περπατάει σαν τη γάτα. Όταν σταματάτε, πηδάει σαν το κουνέλι.
35. Όταν δείχνετε ένα κουτάλι, σέρνεται με την κοιλιά σαν το φίδι. Όταν δείχνετε ένα πιρούνι, κάθεται στην καρέκλα. Όταν δείχνετε ένα μαχαίρι, πηδάει όπως ο λαγός.
36. Κρατάει το παιδί στα χέρια του ένα μολύβι, μια οδοντογλυφίδα και ένα κουμπί. Όταν δείχνετε το χέρι κλειστό, το παιδί πρέπει να βάλει ένα κουμπί στο τραπέζι. Όταν δείχνετε το χέρι ανοιχτό, βάζει μια οδοντογλυφίδα. Όταν δείχνετε δυο δάχτυλα, βάζει ένα μολύβι.
37. Βάλτε με μια κάποια σειρά ένα πιρούνι, ένα κουτάλι και ένα μαχαίρι. Πάρτε τα και ζητήστε απ το παιδί να τα ξαναβάλει στην ίδια σειρά.
38. Ζητήστε από το παιδί να βρει από τα παραμύθια του ζώα με δυο πόδια, λουλούδια με κόκκινο χρώμα, φρούτα στρογγυλά κλπ
39. Τοποθετεί οδοντογλυφίδες πάνω σε μια μπάλα πλαστελίνης για την δημιουργία ενός σκαντζόχοιρου
40. Τοποθετούμε διάφορα ζωάκια σε ένα τραπέζι. Πχ αρκούδα λιοντάρι κουνέλι τίγρη και ένα ψαράκι. Ζητάμε να μας πει ποιο ζώο δεν ταιριάζει με τα υπόλοιπα. Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο με διαφορετικά ζώα και κατηγορίες. Πχ ψαράκι δελφίνι φώκια πεταλούδα. Υπάρχουν πάρα πολλοί συνδυασμοί και κατηγορίες. Η ίδια δραστηριότητα μπορεί να γίνει και με εικόνες ζώων.
41. Βάζουμε σε μια λεκάνη φακές φασόλια και διάφορα μικρά αντικείμενα όπως ένα αυτοκινητάκι, ένα ζωάκι μια μικρή μπάλα κλπ κλείνουμε τα μάτια του με ένα μαντήλι και ζητάμε να βρει τα διάφορα αντικείμενα μέσω της αφής χωρίς οπτική επαφή. Για να ανεβάσουμε το επίπεδο ζητάμε να βρει τα φασόλια μέσα στις φακές.
42. Φτιάχνουμε με την πλαστελίνη διάφορα σχήματα απλά (κύκλους, τετράγωνα, σταυρό) και πιο περίπλοκα (κύκλο και μέσα σταυρό, τετράγωνο και μέσα χι) και ζητάμε να φτιάξει ακριβώς τα ίδια κουλουράκια για να τα πουλήσουμε στην αγορά.
43. Τοποθετούμε διάφορα κουτάκια από αναψυκτικά στο πάτωμα και ζητάμε από το παιδί να σύρει την μπάλα και να ρίξει όλα τα κουτάκια. (μπόουλινγκ)
44. Τα παιδιά κινούν τα μέρη του σώματος τους που εμείς ονομάζουμε. Να επαναλάβετε, δένοντας τα μάτια τους.
45. Πάρτε διάφορες πόζες. Τα παιδιά σας κοιτάζουν και σας μιμούνται.
46. Ζητήστε από τα παιδιά να ενώσουν το κεφάλι τους με το κεφάλι του διπλανού τους, τον ωμό τους με τον ωμό του διπλανού τους, το μάγουλο με το μάγουλο του διπλανού τους κλπ
47. Τα παιδιά τοποθετούν την μπάλα: ψηλά, χαμηλά, πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, πλάι, μακριά, κοντά.
48. Ζητήστε από τα παιδιά να τοποθετηθούν: κάτω απ’ την καρέκλα, πίσω, μπρος, στην αριστερή και στην δεξιά πλευρά (εάν είναι πάνω από 6 ετών)
49. Τοποθετείστε στο πάτωμα μερικά φύλλα χαρτιού Α4 σε απόσταση 30 εκατοστών το καθένα, τα παιδιά πρέπει να περάσουν ανάμεσα από αυτά χωρίς να τα αγγίξουν.
50. Κάντε 3 διαφορετικές πράξεις και ζητήστε από τα παιδιά να τις ξανακάνουν με την ίδια σειρά.
51. Τα παιδιά ονομάζουν με τη σειρά τα ρούχα που πρέπει να βάλουν όταν ντύνονται.
52. Τοποθετείστε ζυμαρικά (μακαρόνια, κριθαράκι, μακαρονάκι κλπ) και ζητήστε από τα παιδιά να βάλουν μαζί αυτά που είναι όμοια.
53. Ζητήστε από τα παιδιά να βρουν μέσα στο χώρο αντικείμενα που έχουν σχήμα: κύκλου, τετραγώνου, τρίγωνου, παραλληλόγραμμου
54. Να μάθετε στα παιδιά τα ονόματα των ζωών και των μικρών τους. Ζητήστε να ονομάσουν ζώα που τρέχουν, κολυμπούν κλπ
55. Ζητήστε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν το περίγραμμα των χεριών τους.

Ας σταματήσουμε να λέμε στα παιδιά μας: «Πλήγωσες τα συναισθήματα της μαμάς» ή «Αυτό που έκανες στεναχώρησε τον μπαμπά».

Όταν κάνουμε ένα παιδί να στρέφει την προσοχή του στα συναισθήματα που προκάλεσε σε εμάς αντί στα πραγματικά συναισθήματα που βιώνει μέσα του, μεγαλώνουμε ένα παιδί συν-εξαρτημένο.

---

«Οι συνεξαρτημένοι ενήλικες παλεύουν να προσδιορίσουν ποιοι είναι και τι χρειάζονται ως ανεξάρτητα όντα από τους άλλους. Είναι σαν η αίσθηση του εαυτού τους να εξαρτάται από την έγκριση ή την ευημερία κάποιου άλλου. Αυτή είναι η ουσία του πώς βλέπουν τον κόσμο «από έξω-προς τα μέσα».

«Οι άλλοι μου δείχνουν ποιος είμαι. Έμαθα να βρίσκω τον εαυτό μου και να νιώθω ασφαλής όταν άλλοι άνθρωποι είναι ευχαριστημένοι μαζί μου».

Η συν-εξάρτηση αφορά στην πραγματικότητα την αυτό-αποξένωση, επειδή έχετε διδαχθεί ότι οι επιθυμίες και τα συναισθήματά σας απειλούν τη σταθερότητα μιας σχέσης, οπότε πρέπει να απομακρυνθείτε όσο το δυνατόν μακρύτερα από τον αυθεντικό σας εαυτό.

Τα άτομα που έμαθαν να συνδέονται με αυτόν τον τρόπο προσελκύονται από συντρόφους που είναι νάρκισσοι έχουν χαμηλή ενσυναίσθηση, το τέλειο αντίθετο κομμάτι παζλ για τα χαρακτηριστικά του συν-εξαρτημένου ατόμου. Η συν-εξάρτηση μπορεί να εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή αλλά ξεκινά στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Θυμηθείτε είμαστε πρότυπο για τα μοτίβα σχέσεων που θα ακολουθήσουν τα παιδιά μας.

Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, τα παιδιά κάνουν τις εξής ερωτήσεις: «Ποιος πρέπει να είμαι για να επιτύχω συναισθηματική ασφάλεια; Πόσο ασφαλή είναι τα συναισθήματα και οι ανάγκες μου;»

Υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα που λέω στους γονείς να μην κάνουν. Υψηλά στη λίστα είναι:

Μην χτυπάτε, μην τρομοκρατείτε και…
ΜΗΝ ταυτίζετε τα συναισθήματα των παιδιών σας με τα δικά σας.

Μην μεγαλώνετε παιδιά λέγοντάς τους ότι τα συναισθήματα τους έχουν αντίκτυπο σε εσάς. Αυτός δεν είναι τρόπος ανατροφής ενσυναισθητικών παιδιών. Είναι ένας τρόπος δημιουργίας συν-εξαρτώμενων ενηλίκων.

Πώς αποφεύγουμε την συν-εξάρτηση;

Δημιουργώντας απόσταση μεταξύ των συναισθημάτων των παιδιών μας και των δικών μας – βλέποντας τα συναισθήματα όχι για τον αντίκτυπό τους σε εμάς αλλά για τον πόνο που προκαλούν στο παιδί μας.

Αντί για: «Αυτό πλήγωσε την μανούλα/τον μπαμπάκα» πείτε, «Πρέπει να είσαι πραγματικά αναστατωμένος».

Αντί για: «Αυτό στεναχωρεί τη μαμά/τον μπαμπά» πείτε, «Θέλω πραγματικά να ακούσω όσα σε απασχολούν. Νοιάζομαι για τα συναισθήματά σου και έχεις κάθε δικαίωμα να τα έχεις».

Και όσον αφορά τα δικά σας μεγάλα συναισθήματα; Αναλάβετε την ευθύνη σας για αυτά, ως δικά σας. Πείτε στο παιδί σας:

«Παρατηρείς ότι είμαι αναστατωμένος/η . Ναι, είναι αλήθεια. Και υπάρχει και μια άλλη αλήθεια: Τα συναισθήματά μου είναι δικά μου. Δεν προκάλεσες εσύ τα συναισθήματά μου και δεν χρειάζεται να τα φροντίζεις εσύ».

Πηγή: The Gentle Mamma

Μετάφραση: Σοφία Μπέσα