Το μάθημα εντάσσεται στη θεματική ενότητα «Τα ζώα και το περιβάλλον τους» της Μελέτης Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού.
Σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ)και το ΔΕΠΠΣ, οι μαθητές:
- Αναγνωρίζουν ότι τα ζώα γεννιούνται, μεγαλώνουν και πεθαίνουν (κύκλος ζωής).
- Περιγράφουν στάδια ανάπτυξης ζώων μέσα από παρατήρηση, αφήγηση, παιχνίδι και πολυμεσικές εφαρμογές.
- Ενισχύουν την κατανόηση εννοιών μέσα από τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
- Καλλιεργούν δεξιότητες συνεργασίας, ψηφιακού γραμματισμού και προφορικής επικοινωνίας.
Οι εναλλακτικές αντιλήψεις των μαθητών
- Όλα τα ζώα γεννιούνται με τον ίδιο τρόπο: Πολλά παιδιά θεωρούν ότι όλα τα ζώα βγαίνουν από αυγό ή, αντίθετα, ότι όλα γεννιούνται ζωντανά από τη μαμά τους, χωρίς να μπορούν να διακρίνουν τη διαφορά ανάμεσα σε ωοτόκα και ζωοτόκα ζώα.
- Τα ζώα δεν αλλάζουν μορφή όσο μεγαλώνουν: Οι μαθητές συχνά πιστεύουν ότι τα ζώα «μεγαλώνουν» μόνο σε μέγεθος, χωρίς να μεταμορφώνονται (π.χ. δεν συνδέουν την κάμπια με την πεταλούδα ή τον γυρίνο με τον βάτραχο).
- Το αυγό είναι “το σπίτι” του ζώου, όχι στάδιο ζωής: Κάποιοι μαθητές θεωρούν ότι το αυγό είναι ένας “χώρος” όπου κρύβεται το ζωάκι, κι όχι ένα στάδιο από το οποίο ξεκινά η ζωή του.
- Τα στάδια ανάπτυξης είναι ξεχωριστά ζώα: Κάποιοι μαθητές μπορεί να πιστεύουν ότι η κάμπια και η πεταλούδα είναι διαφορετικά είδη και όχι το ίδιο ζώο σε διαφορετικά στάδια ζωής.
Δραστηριότητες
1. Ψυχολογική ενεργοποίηση-αφόρμηση (10’)
Στην αρχή του μαθήματος, η εκπαιδευτικός προβάλλει στον πίνακα μέσω βιντεοπροβολέα εικόνες από διάφορα ζώα (π.χ. πεταλούδα, βάτραχος, γατάκι, κοτοπουλάκι).Μετά, δίνονται στους μαθητές εικόνες ανά ομάδες με τα στάδια ανάπτυξης διάφορων ζώων, ψαριών κι εντόμων.
Ακολουθεί συζήτηση με ερωτήσεις διερεύνησης:
- «Τι πιστεύετε ότι ήταν πριν γίνει πεταλούδα;»
- «Από πού έρχεται το κοτοπουλάκι;»
- «Πώς μεγαλώνει ένα ζωάκι;»
Οι μαθητές εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους και η εκπαιδευτικός καταγράφει στον πίνακα τις απαντήσεις (π.χ. “από αυγό”, “από τη μαμά του”, “αλλάζει σιγά-σιγά”). Η δραστηριότητα αυτή έχει ως στόχο να ενεργοποιήσει τις πρότερες γνώσεις των παιδιών και να εντοπίσει πιθανές εναλλακτικές αντιλήψεις (π.χ. ότι τα ζώα δεν αλλάζουν μορφή όσο μεγαλώνουν).
Για ψυχολογική προετοιμασία, προβάλλεται σύντομο και ευχάριστο βίντεο από το YouTube Kids με τίτλο «Ο κύκλος ζωής της πεταλούδας» (YouTube Kids), ώστε οι μαθητές να μπουν στο κλίμα του θέματος και να αναπτύξουν ενδιαφέρον και περιέργεια για το πώς μεγαλώνουν τα ζώα.
Στη συνέχεια, ακολουθεί συζήτηση:
- «Τι παρατηρήσατε;»
- «Από πού ξεκινά η ζωή της πεταλούδας;»
- «Τι αλλάζει καθώς μεγαλώνει;»
2. Διερεύνηση – δραστηριότητα (25’)
Οι ομάδες παίζουν στο Wordwall τα διαδραστικά παιχνίδια «Ο κύκλος ζωής του βάτραχου» και «Ο κύκλος ζωής της πεταλούδας».
Στη συνέχεια, βλέπουν σε εκπαιδευτικές καρτέλες τα στάδια ανάπτυξης ζώων, ερπετών, εντόμων.
Έπειτα, παίζουν το εκπαιδευτικό παιχνίδι προσομοίωσης των σταδίων ζωής μίας πεταλούδας.
Στη συνέχεια, κάθε ομάδα δημιουργεί στο Paint τη δική της ψηφιακή αφίσα σχεδιάζοντας τα στάδια της ζωής μίας πεταλούδας ή φτιάχνει μία χάρτινη κατασκευή τύπου ακορντεόν.
